ابوالفضل موسویان: کسانی که خواهان زیست مسلمانی اند باید متخلق به «اخلاق کریمانه» باشند
استاد معارف دانشگاه مفید، داشتن مکارم اخلاقی، کسب علم و دانش و تفکر و تعقل را سه شاخصه اصلی زیست مسلمانی برشمرد و گفت:متاسفانه اخلاقیات معمولی برای یک زندگی انسانی در جامعه ما سست و خدشه دار شده است یعنی اولویت های اخلاقی در جامعه در حال کمرنگ شدن است. با چنین شرایطی نه تنها زیست مسلمانی وجود ندارد بلکه مقدمات زندگی اخلاقی را نیز از دست داده ایم. بنابراین اگر الگوها در جامعه افرادی اخلاق مدار و اسلام شناس باشند مطمئنا زیست مسلمانی در آن جامعه ترویج می یابد.
سید ابوالفضل موسویان در گفت و گو با خبرنگار شفقنا زندگی، تعریفی از زیست مسلمانی از دیدگاه دینی ارائه داد و افزود: کسانی که بتوانند قواعد، الگوها و سبک زندگی خود را بر اساس دستورات قرآنی، احادیث و روایات پیامبر(ص) و اهل بیت تنظیم کند دارای یک زیست مسلمانی است. بنابراین داشتن فهم درست از دین مقدس اسلام، داشتن ایمان و الگوهای دینی از ضرورت هایی است که برای زیست مسلمانی لازم است.
مکارم اخلاقی مهم ترین شاخص های زیست مسلمانی
وی در ادامه به مهم ترین شاخص ها و ویژگی های زیست مسلمانی از دیدگاه اسلام اشاره کرد و گفت: اساس و شاخص های اصلی زیست مسلمانی همان چیزی است که در روایات پیامبر(ص) نیز تاکید شده است که می فرماید: ” اگر کسی بتواند مکارم اخلاق را در خود زنده کند قطعا زیست مسلمانی دارد” یا در جایی دیگر می فرمایند: ” “اِنِّی بُعِثتُ لِاُتِمِمُ مَکارِمُ الاَخلاق” من برای کامل کردن مکارم اخلاق برگزیده شده‌ام. هدف از بعثت پیامبر(ص) ایجاد زندگی بر اساس مکارم اخلاقی بود.
تفاوت مکارم اخلاقی با اخلاق معمولی
این استاد دانشگاه مفید، به تبیین مفهوم مکارم اخلاقی با اخلاق معمولی پرداخت و تصریح کرد: قطعا مکارم اخلاق چیزی جدا از اخلاق معمولی است. اخلاق معمولی یک سری مقدمات لازم برای داشتن یک زندگی دنیوی است حضرت علی(ع) می فرمایند:” حتی اگر به دنیای آخرت نیز اعتقادی ندارید پایبند اخلاق باشید که برای زندگی دنیایی بسیار مفید است” که درستکاری، راستگویی، صداقت، خوش رویی، داشتن ادب، آداب معاشرت خوب، رعایت حقوق دیگران، پرهیز از ظلم، وفای به عهد، پرهیز از افترا، توهین و تهمیت، خیرخواهی دیگران و غیره از جمله اخلاقیات معمولی است که مورد پذیرش تمامی جوامع حتی جوامع غیر دینی قرار گرفته است.
مکارم اخلاقی با تربیت صحیح دینی رشد می کند
موسویان ادامه داد: مکارم اخلاقی مرتبه ای بالاتر از اخلاق معمولی است که تنها در جوامع اسلامی دیده خواهد شد. در مکار اخلاقی فرد به مرتبه ای از ایمان می رسد که در تمامی امور و تصمیمات زندگی خود به نفع دیگران می اندیشد و سود دیگران را به سود خود مقدم تر میداند. فداکاری، ایثار، از خودگذشتگی، کمک به دیگران، نودوستی و دیگر خواهی از ویژگی های مکارم اخلاقی است که در آن افراد صرفا برای رضای خدا قدم برمی دارد. در واقع مکارم اخلاقی علاوه بر داشتن ملزومات اخلاق معمولی، دارای مرتبه بالاتر یعنی “اخلاق کریمانه” است که در نتیجه تربیت صحیح دینی دروجود افراد متبلور می شود و کسانی که زیست مسلمانی داشته باشند باید این ویژگی اصلی را در خود پرورش دهند.
تعقل و تفکر از دیگر شاخص های زیست مسلمانی
این استاد دانشگاه تعقل و تفکر را از دیگر شاخص های زیست مسلمانی دانست و افزود: در قرآن تفکر و تعقل به عنوان یک شاخص زیر بنایی اگر به آن توجه نشود، ریشه ها و بنیه اصلی تدین و زیست دچار فرو کاهی و سستی خواهد شد. قرآن می فرماید: « افلا یتدبرون القرآن ام علی قلوب اغفالها» آیا آنها در قرآن تدبر نمی کنند یا بر دلهاشان قفل نهاده شده است. قرآن کریم مردمان را حتی به تدبر و تامل در آیات الهی فرا می خواند و کسانی را که بدون تعقل و ژرف اندیشی با آیات خدا برخورد می کنند مورد سرزنش قرار می دهد همچنین قرآن کسانی را که اهل تعقل نیستند را بدترین جنبندگان معرفی می کند و علت انحطاط اهل دوزخ را عدم تعقل می داند. بنابراین در زیست مسلمانی افراد در تمامی ابعاد زندگی خود تعقل و تفکر می کند و بدون فکر هیچ کاری را انجام نمی دهد و تصمیمی نمی گیرد.
علم و آگاهی از ویژگی های دیگر زیست مسلمانی
وی همچنین تلاش برای کسب علم و آگاهی را از دیگر شاخص های زیست مسلمانی عنوان کرد و گفت: قرآن کریم در آیه « هل یستوی الذین یعلمون والذین لا یعلمون» به برتری عالمان بر کسانی که از این ارزش برخوردار نیستند اشاره می کند. همچنین به پیامبر اکرم (ص) امر می شود که از درگاه الهی افزایش علم خود را طلب کند و در آیات دیگر قرآن کریم نیز همواره کسانی که اهل علم و آگاهی نیستند، سرزنش می شوند و همین کاستی علت بسیاری از مشکلات شمرده می شود.
جهل و ناآگاهی در زیست مسلمانی جایگاهی ندارد
به گفته موسویان، مؤکد ترین و صریح ترین توصیه های رسول خدا درباره علم است. این جمله از مسلمات همه مسلمانها است که رسول خدا فرمود: « طلب العلم فریضه علی کل مسلم» تعلیم و دانشجویی بر هر مسلمانی فرض و واجب است و اختصاص به طبقه یا جنس خاصی ندارد. هر کس مسلمان است باید دنبال علم برود.همچنین فرمود: « اطلبوا العلم ولو بالصین» علم را پی جویی کنید و لو مستلزم این باشد که تا چین سفر کنید، یعنی علم مکان معین ندارد هر نقطه جهان که علم است بروید و اقتباس کنید بنابراین جهل و ناآگاهی در زیست مسلمانی جایگاهی ندارد.
این استاد معارف دینی، با تاکید بر اینکه رنگ و بویی از زیست مسلمانی در جامعه ما دیده نمی شود افزود: متاسفانه اخلاقیات معمولی برای یک زندگی انسانی نیز در جامعه ما سست و خدشه دار شده است بطوریکه دروغ، تهمت، افترا، دزدی، پرخاشگری، خشونت و بی اعتمادی زندگی اخلاقی را از مردم گرفته است یعنی اولویت های اخلاقی نیز در جامعه ما در حال از بین رفتن است با چنین شرایطی نه تنها زیست مسلمانی وجود ندارد بلکه مقدمات زندگی اخلاقی را نیز از دست داده ایم.
الگوهای صحیحی برای زیست اخلاقی در جامعه ما در نظر گرفته شود
وی در پایان تاکید کرد: یکی از دلایل افول اخلاقیات و عدم زیست مسلمانی در جامعه ما این است که مسوولان، شخصیت های مذهبی و رسانه ها در خصوص ترویج فکر واندیشه زیست مسلمانی و پایبندی به اخلاقیات در جامعه به وظایف خود به درستی عمل نکرده اند، بنابراین اگر الگوها در جامعه افرادی اخلاق مدار و اسلام شناس باشند مطمئنا زیست مسلمانی در آن جامعه ترویج می یابد.
