دکتر محمدرضا بهشتی استاد دانشگاه تهران در یازدهمین جلسه از سلسله نشست های تفسیر دعای مکارم الاخلاق درباره اهمیت صله رحم اظهار کرد: در آموزه های دینی ما به صله رحم بسیار تاکید شده است تا جایی که قطع صله رحم برابر با قطع ارتباط با خدا تعبیر می شود. البته این پیوندهای اجتماعی هم حد و حسابی دارند این پیوندها به معنای دخالت و حضور بیش از حد افراد در زندگی یکدیگر و آزرده کردن دیگران نیست؛ دخالت ها و حضور بیش از حد افراد در زندگی یکدیگر محبت و مودت را هم از بین می برد.
به گزارش خبرنگار شفقنا، محمدرضا بهشتی درباره بیماری بدگمانی توضیح داد: بدگمانی یک بیماری است و یکی از عوارض بدگمانی این است که وقتی انباشته شود انسان را نسبت به همه چیز و همه کس بدگمان می کند.
او با بیان روایتی از حضرت امیر (ع) بیان کرد: بدترین مردم کسی است که به دلیل ظن و بدگمانی که نسبت به افراد مختلف دارد نمی تواند به دیگران اعتماد کند البته از طرفی دیگران نیز بخاطر افعال بدی که دارند، نمی توانند به او تکیه و اعتماد کنند بنابراین چنین افرادی مشکلات مختلفی در پیوندهای اجتماعی دارند. چنین افرادی به تدریج همراهان خود را از دست می دهند. حضرت امیر (ع) در روایت دیگری می گوید، اگر بدگمانی نسبت به دیگران افزایش پیدا کند، به خیانت دیگران نسبت به خودش ایمان پیدا می کند که در حق او خیانت نکرده اند بنابراین همراهی دوستانی که نسبت به انسان بدگمان باشند دوستی خوبی نخواهد بود. باید توجه کرد که اگر فرد دینداری هستیم آفت دین سوظن و بدگمانی است. بدگمانی عمل پسندیده و عبادت ما را تباه می کند و البته بار ما را نیز سنگین تر می کند.
بهشتی در مورد مداوای بدگمانی عنوان کرد: ما نباید اصل را بر بدگمانی نسبت به افراد قرار دهیم بلکه اصل را باید بر خوش بینی بگذاریم. حضرت علی (ع) در روایتی می گوید، آنچه که به برادر تو مربوط می شود باید برداشت تو به بهترین و احسن ترین تاویلی که می توانی نسبت به عملکرد او داشته باشی، باشد بنابراین تا جایی که می توان باید رفتار دیگران را به احسن ترین تاویل ها برداشت کرد. اگر در جایی هستیم که افراد در آن جلسه نسبت به فردی بدگمانی داشته باشند و ما می دانیم که چنین موضوعی صحت ندارد به طور قطع باید این بدگمانی را دفع و تکذیب کنیم.
او ادامه داد: از امام حسن عسگری(ع) هم نقل شده است که هر کسی می خواهد باشد نباید با سوظن برخورد کرد بنابراین نباید اجازه دهیم که سوءظن در رفتار ما خودنمایی کند.
بهشتی درباره اهمیت صله رحم در آیات و روایت ها گفت: پیامبر (ص) در روایتی به سه نکته تاکید می کند بلند سلام کردن، برخاستن در شب هنگام برای خواندن نماز شب و صله ارحام و تقسیم غذای خود با دیگران؛ باتوجه به این موارد می بینیم که چقدر دستورات دینی ما انسانی و البته ساده نیز است و عمل کردن به همین اعمال کوچک به طور قطعی تاثیرات مثبتی در انسان ایجاد می کند.
او با توجه به روایتی صله رحم را برتر از قرض الحسنه دانست و افزود: در آیات به قرض الحسنه بسیار تاکید شده است و کسی که قرض الحسنه می دهد گویی به خداوند این قرض خود را اعطا می کند که البته خدا هم چند برابر این قرض را پس می دهد. پیامبر(ص) صدقه ای که به خویشاوندان اعطا می شود را برتر و بهتر می داند البته خویشاوندی که نسبت به ما بدرفتاری هم کرده باشد در پرداخت صدقه اولی تر است. صله رحم بالاترین جوانمردی است؛ با توجه به چنین آموزه هایی دیدگاه ما نسبت به مسایل اجتماعی تغییر پیدا می کند.
این استاد دانشگاه باتوجه به وصیت پیامبر (ص) درمورد صله رحم گفت: پیامبر(ص) وصیت می کند که هرکسی حاضر است و کسانی که در آینده خواهد شنید و حتی کسانی که متولد نشده اند من به آنها وصیت می کنم که با خویشان خود پیوند و صله رحم برقرار کنند حتی اگر در میان شما یکسال راه وجود داشته باشد؛ بنابراین می بینیم که یکی از محتواهای اصلی دین صله رحم است.
بهشتی در مورد صدقه بیان کرد: اگر در خویشان نیازمند وجود داشته باشد، ابتدا باید به او صدقه را پرداخت کنیم. حالا باید ببینیم که دامنه خویشی چقدر است؟ ما یک قرابت یک صله و یک دوستی داریم؛ اگر حتی یک روز با شخصی معاشرت داشته باشیم با او دوست هستیم اگر با کسی یک ماه در جایی بودیم دقیقا مثل خویشاوند ماست و اگر هم یکسال بودیم پیوندی مانند صله رحم برقرار می شود. کسی هم که صله رحم را قطع می کند گویی ارتباط خود را با خداوند قطع کرده است. البته این پیوندهای اجتماعی هم حد و حسابی دارند این پیوندها به معنای دخالت و حضور بیش از حد افراد در زندگی یکدیگر و آزرده کردن دیگران نیست؛ دخالت ها و حضور بیش از حد افراد در زندگی یکدیگر محبت و مودت را هم از بین می برد.
او درباره نحوه حاصل شدن صله رحم توضیح داد: کمک مالی یکی از مواردی است که صله رحم را برقرار می کند. امام صادق (ع) در روایتی می گوید می توان با یک لیوان آب هم صله رحم را ایجاد کرد. بالاترین چیزی که می توان با آن صله رحم را برقرار کرد این است که موجب آزار خویشان نشویم. سلام گفتن یکی از ساده ترین راه های برقراری صله رحم است که قطعا تاثیر مثبتی هم خواهد داشت.
این استاد دانشگاه درباره فواید آن صله رحم اظهار کرد: صله رحم محبت و مودت را میان خویشان بیشتر می کند، از تاثیرات دیگر صله رحم افزایش مال هم است و صله رحم مرگ های ناگهانی را دور می کند یا به تاخیر می اندازد. پیامبر (ص) تاثیر صله رحم را افزایش طول عمر می داند و فقر را هم از ما دور می کند.
او درباره ذکر “لا حول ولا قوه الا بالله” تصریح کرد: اگر این ذکر به یک باوری در ذهن ما تبدیل شد در این صورت ۹۹ بیماری را از ما دور می کند که یکی از آنها اندوه و غم است و باعث تزکیه و نمو اعمال می شود. ارزش صله رحم هم مانند شهید میدان شهادت است؛ بنابراین می بینیم که تا چه حد به صله رحم در آموزه های دینی ما توجه شده است. در آموزه های ما تاکید شده است که اگر خویشی صله خود را با ما قطع کرد ما در برقراری صله رحم اقدام کنیم.
