موحدی ساوجی: حریم خصوصی از مهمترین حقوق شهروندی است. مردم نباید وارد حریم خصوصی یکدیگر شوند
آیات وروایات زیادی در زمینه آداب اجتماعی وجود دارد که بسیاری ازآنها یک جامعه آرمانی وایده آل را ترسیم می کند.ازآنجا که قرآن برنامه ای همه جانبه برای تکامل انسان است مسلما ویژگی های محیطی برای رسیدن به درجه والای معرفت وکمال را نیز بیان کرده است.
حجت الاسلام محمد حسن موحدی ساوجی معتقد است: اگر کسی در حریم خصوصی مرتکب گناه شود ولی گناهش به اجتماع سرایت نکند وحقوق مردم پایمال نشود نه مردم و نه حاکمیت مجاز به تجسس درباره آن شخص نیستند. یکی از مهمترین حقوق شهروندی حق حریم خصوصی است و باید به این نکته ،اول از سوی مسوولین نسبت به مردم وبعد از سوی مردم نسبت به یکدیگر توجه شود ودر عمل هم رعایت شود.
والی سزاورترین شخص بر عیب پوشی مردم است
ساوجی، استاد تفسیر واصول فقه در گفت وگو با خبرنگار شفقنا زندگی، با برشمردن آیاتی از قرآن به جامعه ایده آل اشاره کرد و گفت: آیات متعددی در رابطه با این موضوع داریم. در سوره حجرات دریکی از آیات، خداوند چند نکته را متذکر می شود که به یکی از آنها اشاره میکنم که اگر به همین آیه عمل شود جامعه ما بسیار متفاوت می شود. یکی از نکات این است که انسانها نسبت به زندگی خصوصی افراد دیگر تجسس نکنند ودر یک کلام فرموده و« لَا تَجَسَّسُوا»اگر همین یک فراز در این آیه را عمل کنیم شاهد هستیم جامعه ما خیلی تغییر خواهد کرد و از نگاه آموزه های دینی بطور مسلم انسانها دارای حریم خصوصی هستند که باید این حریم خصوصی در جامعه اسلامی ،هم از ناحیه حاکمان نسبت به مردم وهم از ناحیه مردم نسبت به مردم رعایت شود.مردم نباید وارد حریم خصوصی یکدیگر شوند حتی نسبت به کسی که در حریم خصوصی اش مرتکب گناه شود و حقی از خداوند را ضایع کند.
وی افزود: اگر کسی در حریم خصوصی مرتکب گناه شود ولی گناهش به اجتماع سرایت نکند وحقوق مردم پایمال نشود نه مردم و نه حاکمیت مجاز به تجسس درباره آن شخص نیستند وهمچنین حاکمان باید به این جمله نهج البلاغه « فان فی الناس عیوبا» که امیر المومنین خطاب به مالک اشتر میفرماید، توجه داشته باشند که در مردم عیب هایی است ومردم بی عیب نیستند و غیر از معصومین همه دارای عیب هستند و والی ومسولان سزارورترین افراد برای عیب پوشی گناه مردم هستند نه اینکه برای مردم پرونده سازی وعیب های آنها را آشکار کنند.
ساوجی در ادامه تصریح کرد: اگرعیبی ظاهر بود وگناهی بصورت علنی انجام شد و اجتماع از آن گناه ضررمی بیند در انجا باید مسولان به آن رسیدگی کنند اما گناه مخفی رسیدگی اش با خداوند است در نهج البلاغه هم نسبت به این مساله بسیار تاکید شده است که آنچه از تو ای مالک بعنوان حاکم مخفی است رسیدگی آن با خداوند است وحاکم حق ندارد وارد آن مسایل شود.
یکی از مهمترین حقوق شهروندی حق حریم خصوصی است
این استاد فقه گفت: پس تجسس وحفظ حریم خصوصی اگر در جامعه رعایت نشود خیلی از حرمت ها ریخته خواهد شد ومن فکر می کنم یکی از مهمترین حقوق شهروندی حق حریم خصوصی است و باید به این نکته ،اول از سوی مسوولین نسبت به مردم وبعد از سوی مردم نسبت به یکدیگر توجه شود ودر عمل هم رعایت شود.یعنی یک فرد ویک خانواده نسبت به اعضای دیگر ویا خانواده نسبت به دوستان خود وهمسایه اش هیچ موقع سراغ یافتن عیب ها نرود .
وی در ادامه با بیان قسمتی دیگر از قرآن گفت: نکته دیگر اینکه از گمان سو انسان پرهیز کند خداوند در قرآن کریم می فرماید « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ» بعضی از سوء ظن ها وگمان ها گناه است گرچه هنوز در ذهن انسان است وبه زبان نیامده است .یعنی ما موظفیم که امورات وافعال دیگران را حمل به صحت کنیم نه اینکه نسبت به انسان ها بدترین ظن واحتمال را داشته باشیم. بعضی از گمان ها منجر به قضاوت ناصحیح در ذهن انسان گشته و باعث تهمت زدن در ذهن می شود اینها به تعبیر قرآن گناه است وانسان باید پاسخگو باشد.
حجت الاسلام موحدی ساوجی با بیان مثالی دوری از گمان های باطل را تشریح کرد وگفت:بزرگان با مثالی تعبیر میکردند :اگر کسی را دیدی شیشه شرابی در دستش هست با خود بگویی ان شالله شراب نیست وحتی اگر میدانید شراب است و برای خوردن میخواهد پس با خود این را بگویید که بیماری دارد وعلاجش در خوردن آن است.یعنی تا آنجا که می شود عمل انسان های دیگر را حمل به صحت کنید .اگر این دونکته در جامعه اسلامی رعایت شود رابطه ما ومسولین بسیار متفاوت از آنچه که در آن قرار داریم میشود.
امربه معروف در درجه اول مربوط به امور اجتماعی است
این استاد فقه در رابطه با نحوه اجرای امربه معروف در جامعه گفت: اولا امربه معروف ونهی از منکر واجبی هست که موضوع این واجب در درجه اول امور اجتماعی وحاکمان هستند نه امور فردی ومربوط به شهروندان یعنی این مردم هستند که در درجه اول باید مسوولان خود را امر به معروف ونهی از منکر کنند نه اینکه این وظیفه ای باشد که صرفا مسوولان بخواهند در برابر مردم اجرا کنند. اگر مردم یا اشخاصی از مردم مرتکب منکر شود وظیفه جامعه و مسوولان هست که در برابر منکرموضع گیری کنند.منتها امربه معروف ونهی از منکرشرایطی دارد مهترین شرط آن شناخت معروف و منکر هست و شرط دیگر احتمال تاثیراست.
وی تاکید می کند: امر به معروف ونهی از منکر مجازات مرتکب منکر نیست برای همین یکی از شرایط آمر به معروف این است که احتمال تاثیر در فردی که منکر را انجام میدهد را بدهد. متاسفانه نباید این واجب مهم وتاکید شده در آیات وروایات را در امور فردی یا در اموری که اهمیتش در مقابل هدف امربه معروف ناچیز باشد، منحصر کنیم.
وی افزور: در جامعه ما اگر اسمی از فریضه امربه معروف ونهی از منکر آورده می شود این تصور در ذهن می آید که باید در مقابل بدحجابی یا در مقابل بعضی از مفاسد فردی موضع گیری کرد در صورتی که این گونه نیست. ما می دانیم امام حسین(ع) یکی از اهداف قیام خودرا امربه معروف ونهی از منکر معرفی کردند. مسلما امام حسین(ع) برای برخورد با مفاسدی مثل بدحجابی قیام نکردند واهداف خیلی بالاتری داشتند پس باید هدف امربه معروف و نهی از منکر را بشناسیم وحدودش را پایین نیاوریم.
وی در پایان افزود: امربه معروف ونهی از منکر در درجه اول وظیفه مردم نسبت به حاکمان است و در درجات بعدی وظیفه مسوولان در برابر شهروندان است ونکته سوم اینکه امربه معروف شرایطی دارد که تا آن شرایط محقق نشود امربه معروف ونهی از نکر واجب نخواهد شد و تحقق عملی پیدا نخواهد کرد و اگربدون شناخت و بدون درنظر گرفتن شرایط،آن را اجرا کنیم خدای نکرده امر به منکر ونهی از معروف خواهد شد.
