یک مدرس حوزه و دانشگاه رفتار کارگزاران را بر اخلاق جامعه کاملا اثرگذار دانست و گفت: برنامه ريزي هاي كوتاه مدت و درازمدت سياسي -چه داخلي چه سياست خارجي- همينطور مسایل فرهنگي، بهداشتي و... در تمام ابعاد تاثير بسياری بر جامعه مي گذارد. مسايل تربيتي و اخلاقی نيز از این اثرگذاری مستثنی نیست بلکه تاثیر بیشتری می پذیرد. تنها راهكار براي نظارت بر اخلاق جامعه و كارگزاران، وجود رسانه های مستقل است.
حجت الاسلام والمسلمین محمدصادق کاملان، مدرس حوزه و دانشگاه در گفت وگو با خبرنگار شفقنا(پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه)؛ با اشاره به سخن امیرالمومنین(ع) که "الناس بإمرائهم إشبه منهم بإبائهم؛ مردم به حاكمانشان شبیه ترند تا به پدرانشان"، گفت: براساس این حدیث می توان مجموعه دولت و ملت را به منزله یک خانواده در نظر گرفت که کارگزاران ملت به عنوان کسانی که در برنامه ریزی های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و ابعاد دیگر جامعه تاثيرگذارند، به پدران و مادران تشبیه می شوند. امام(ع) با وجود جامعه پدرسالار آن روز، تاثیرگذاری امرا و حاکمان را بر ملت بیش از پدران آنها می دانند.
او با بیان اینکه مسایل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، بهداشتی و سایر ابعاد جامعه تحت تاثیر مستقیم الگوي رفتاري كارگزاران است، تصریح کرد: رفتار کارگزاران و برنامه ريزي هاي كوتاه مدت و درازمدت سياسي -چه داخلي چه سياست خارجي- همينطور مسایل فرهنگي، بهداشتي و... در تمام این ابعاد تاثير بسياری بر جامعه مي گذارد. مسايل تربيتي و اخلاقی نيز از این اثرگذاری مستثنی نیست بلکه تاثیر بیشتری می پذیرد. در این مورد تنها توصيه هاي اخلاقي و تربيتي كافي نيست بلكه آنچه بيش از توصيه هاي اخلاقي اثر گذار است، شخصيت، منش و رفتار فرد توصيه كننده است كه تاثير مستقيم دارد؛ به همين دليل است كه تاکید می شود پیامبران نه تنها در دوره رسالت خود بلکه پیش از آن نیز بايد از هر نوع آلودگي و خطا منزه باشند تا جامعه بتواند ایشان را به عنوان الگوی رفتاری خود بپذیرد.
کاملان افزود: بنابراین پیامبران پیش از ابلاغ احكام و دستورات، خود به آنها عمل می کنند. به عنوان مثال خداوند در آیات مربوط به حجاب در قرآن کریم در ابتدا به پیامبر(ص) با این مضمون می فرماید "به همسران و دختران خودت و سپس به سایر مومنین بگو که خود را از نامحرم بپوشانند." پیامبر در جنگ ها همواره در صف مقدم جبهه بودند، در مسايل اقتصادي در حد ضعيف ترين مردم زندگی مي كردند. شخصيتي كه مردم جاهلي عرب را ظرف 23 سال متحول و فرهنگ جاهلي را به فرهنگ الهي تبديل مي کند؛ كارگزاران جامعه و دولت دقيقا همين نقش را در ارتباط با مردم دارند. اگر کارگزاران با مردم صادق نباشند، به وعده هايشان عمل نكنند، به طور طبيعي مردم آن جامعه به دروغگويي و خلف وعده عادت مي كنند؛ اين نکته ای است كه در قرآن و نیز كتاب هاي اخلاق مورد اشاره قرار گرفته است.
این مدرس دانشگاه تنها راهكار براي نظارت بر كارگزاران را وجود آزادي بيان و مطبوعات مستقل دانست و ادامه داد: اگر مطبوعات و مردم در انتقاد کردن آزاد باشند، اين نظارت عمومي كاملا دولتمردان را در فشار مي گذارد تا مبادا اشتباهی مرتکب شوند.
او با اشاره به نامه امیرالمومنین(ع) به مالک اشتر، اظهار کرد: در این نامه ضمن توصيه هاي خاص، يك توصيه عام نیز مورد توجه قرار گرفته است که من بر آن توصیه عام تكيه مي كنم. امام(ع) نگاه مالک را در این توصیه تغییر می دهد و به او مي فرمايند كه "...اِمّا اخٌ لکَ فی الدّینِ، او نَظیرٌ لک فی الخَلقِ؛ مردم دو دسته‌اند، دسته‌ای برادر دینی تو، و دسته دیگر همانند تو در آفرینش می‌باشند" یعنی این مردم که تو را به عنوان فرماندار به آنجا فرستادم يا برادران ديني تو يا انسان هاي همانند تو هستند. ممكن است آنها دين ديگري داشته باشد اما این مهم است که این مردم، شهروند هستند و بايد با يك چشم به آنها نگاه كرد و نگاه تو به آنها نبايد به عنوان رعيت و برده بلکه مانند برخورد با برادر خود باشد.
