محمدتقي فاضل ميبدي
وقولوا للناس حسنا (بقره/83)
دولت طلبي سبب نگهدار با خلق خدا ادب نگهدار (نظامي)
جمعه گذشته خطيب جمعه تهران در خطبه‌های نماز خود جملاتي بر زبان آورد كه به نظر می‌رسید بافرهنگ نماز جمعه و دعوت به تقواي الهي همسويي و همخواني ندارد. این‌که در نماز جمعه بايد دو خطبه ايراد شود، وجه مشترك اين دو خطبه اين است كه بايد دعوت به تقواي الهي، يعني دعوت به اخلاق و عقلانیت و تحمل و دعوت به اتحاد ميان مسلمين صورت پذيرد؛ و دل‌ها را به هم نزديك نمايد و آن ”تخاصم“ كه به تعبير قرآن وصف اهل جهنم است از ميان مرم و جامعه مسلمين رخت بربندد. امثال اين جملات، كه بر اساس خبرگزاری‌ها، در جمعه گذشته در خطبه ايراد شد: «برخي از ابتداي انقلاب در موقعیت‌های مختلف بوده‌اند و گردن‌کلفت شده‌اند... برخي با تخريب شوراي نگهبان می‌خواهند پروبال را بچينند...» زيبنده خطبه‌های نماز جمعه نیست. به نظر می‌رسد چنين كلماتي در چنين جايگاهي از چند جهت خلاف مصالح اسلام و کشور است:
1- از فلسفه‌های مهم نماز جمعه ايجاد همدلي ميان مسلمانان و سایر افراد ملت و استحکام پایه‌های اخوت و برادری است؛ اما اين نوع بيان و سخن كه حاوي كلمات غیراخلاقی است، جز كينه و عداوت در ميان ملت چيزي در برندارد.
2- نسلي كه روزگار اوايل انقلاب را نديده است از خود می‌پرسد چرا برخي افراد كه در پست‌های مختلف بوده‌اند الآن ”گردن‌کلفت“ شده‌اند. از كجا كساني كه الآن در پست‌های مختلف هستند فردا ”گردن‌کلفت“ نشوند. افرادي كه در كنار امام بوده‌اند چنين شدند، پس كساني كه بعد از امام آمده‌اند چه خواهند شد.؟ بنابراين چه اعتمادي وجود دارد و چرا بايد در انتخابات شركت كرد؛ زيرا ممكن است برخي ”گردن‌کلفت“ شوند. يعني اين حرف‌ها جز نوميدي و یاس انگیزه‌ای باقي نمی‌گذارد.
3- خطيب محترم در ادامه خطبه خود می‌آورد: «چرا بعضي كارهاي اقتصادي فقط زمان انتخابات انجام می‌شود...» آيا اين نوع سخن گفتن زير سؤال بردن انتخابات و یا دستگاه‌های اجرايي كشور نيست؟ پس بايد كارهاي اقتصادي را زمان انتخابات تعطيل كرد. چرا زماني كه در دولت پيشين به برخي نمايندگان چك پرداخت می‌شد تا برخي افراد را روانه مجلس نمايند، اعتراضي در خطبهها برنخاست؟ و این كار خلاف تقوا در مذاق آقايان تلخ به نظر نيامد؟ آيا براي مبارزه با رقيب انتخاباتي بايد اخلاق اسلامي را زير پا گذاشت و از تريبون مقدس نماز جمعه این‌جور بهره سياسي برد و افراد را با كنايه ابلغ من التصريح متهم كرد؟ و با اين سخنان مردم را به‌ویژه جوانان را دلسرد نمود؟ آيا كانديداهاي مردم را به صدا و رسانه بيگانه وصل كردن توهين به شخصيت افرا د و یا رأی مردم نيست؟ آیا اين افرادي كه از فيلتر شوراي نگهبان گذشته‌اند، ممكن است مأمور انگليس باشند. و یا مردم با دستور انگليس به این‌ها رأی بدهند؟ به یاد دايي جان ناپلئون.
4- خطيب محترم در اين خطبه می‌گوید: بايد سر صندوق رأی مرگ بر انگليس گفت؛ و یا واژه‌های: «بی‌حیایی، پررويي و حماقت نسبت به يك كشوري، تودهنی زدن» اين نوع گفتار در نماز جمعه با كدام آيه و یا روايتي می‌توان توجيه كرد. مگر در قران نيامده است: وقولوا للناس حسنا واقيموا الصلوة... اول با مردم در ست و زیبا سخن بگوييد بعد نماز بپا داريد (بقره /83) در اینجا نمی‌خواهم درباره خوب و یا بد كشوري قضاوت كنم. اما اخلاق اسلامي بما می‌گوید اگر با دشمن خود هم‌سخن می‌گویید در ست و نرم و مدارا سخن بگوييد. امير مؤمنان می‌فرمایند يكي از ابزارهاي سياست سعه‌صدر است و قران كريم اين منت را بر پيامبر می‌گذارد كه ما به تو شرح صدر داديم؛ و یا حضرت می‌فرماید سعي كنيد با كلام خود دشمن را به دوست تبديل كنيد. آيا اين نوع سخن گفتن و ایراد خطبه كردن چهره اسلام را مخدوش نمی‌کند.؟ آيا پيامبر با مخالفين خود این‌گونه سخن می‌گفت. واژه‌های گردن‌کلفت، حماقت و تودهني و... ممكن است در دعواهاي شخصي به كار رود، هرچند آنجا هم اين كلمات نكوهيده است، ولي در خطبه نماز جمعه با اين كلمات به جنگ رقيب سياسي رفتن و كسي را با كلمات خارج از نورم و اخلاق متهم كردن جاي خيلي سؤال است؛ و در آينده درباره اين خطبهها قضاوت مثبتي نخواهد شد.
آيا همان‌طور كه حمله به چند سفارت به ما آسيب وارد كرد، و همه دستگاه‌های رسمي کشور ازجمله مقام رهبري آن را محكوم كردند، حمله با چنين كلماتي دستگاه ديپلماسي ما را مخدوش نمی‌کند. و آسیبی بر ما وارد نمی‌سازد.؟ ای‌کاش اين آيه قران هميشه بكار می‌گرفتیم: ادفع باالتي هي احسن... با بهترين وجه با رقيبت برخورد كن، آنگاه می‌فهمی كه دشمني او به دوستي تبديل خواهد شد. (فصلت / 34) و یا اين بيت حافظ را به یاد می‌داشتیم:
آسايش دو گیتی تفسير اين دو حرف است با دوستان مروت با دشمنان مدارا
