فاضلی میبدی: «کسی که خود را شیعه می‌داند و طرفدار امام حسین(ع) است هیچ‌گاه به‌دنبال رانت‌خواری نیست و اختلاس نمی‌کند. کسی که طرفدار امام حسین(ع) است باید در عمل نشان بدهد و به شکلی رفتار کند که گرهی از جامعه مسلمین گشوده شود و به مردم کمک کند. متاسفانه کسانی که فسادهای گسترده‌ای انجام می‌دهند و دستشان به رانت‌خواری و اختلاس و فسادهای دیگر آلوده است در مراسم مذهبی شرکت می‌کنند و با نفاق و دروغ خود را طرفدار امام حسین(ع) نشان می‌دهند. دردا که برخی از این افراد بانی مراسم عزاداری امام حسین(ع) هستند و هزینه‌های هنگفتی نیز در این زمینه انجام می‌دهند. از سوی دیگر برخی قیام عاشورا را به یک ابزار سیاسی تبدیل کرده‌اند که به‌واسطه آن بتوانند به اهداف خود دست پیدا کنند.»
آرمان ملی- احسان انصاری: عزاداری امام حسین(ع) امسال نیز با شکوه و عظمت زیادی برگزار شد و خیل مشتاقان اهل‌بیت(س) در این مراسم شرکت کردند. با این وجود استفاده سیاسی برخی از تریبون‌های عزاداری امام حسین(ع) و بریز و بپاش‌هایی که در برخی مراسم‌های عزاداری صورت می‌گرفت این دغدغه را برای افکار عمومی جامعه ایجاد کرده که رویکرد مراسم مذهبی در کشور نیاز به آسیب‌شناسی دارد تا بیشتر به مفاهیم کلیدی قیام عاشورا نزدیک شود. به گمان بسیاری از تحلیلگران مذهبی و سیاسی جامعه ما بیش از آنکه به مفاهیم و مقاصد بنیادی و کلیدی قیام عاشورا اهمیت بدهد درگیر ظواهر و مناسک قیام عاشورا شده است. به همین دلیل نیز در برخی مراسم‌های مذهبی مسائلی سطحی و به دور از واقعیت مطرح می‌شود که با ماهیت قیام عاشورا همخوانی ندارد. به همین دلیل و برای آسیب‌شناسی مراسم مذهبی و به‌خصوص عزاداری ماه محرم «آرمان ملی» با حجت‌الاسلام محمدتقی فاضل میبدی یزدی استاد حوزه و دانشگاه گفت‌وگو کرده است.
برخی از تریبون‌های عزاداری ماه محرم استفاده سیاسی نموده و به مجلس حمله کردند. دیدگاه شما درباره استفاده سیاسی از عزاداری‌های مذهبی و به‌خصوص ماه محرم چیست؟
سخنرانی‌ها و مداحی‌هایی که با اهداف سیاسی در عزاداری‌های ماه محرم صورت می‌گیرد قبل از آنکه توهین به نهادهای تصمیم‌گیر نظام مانند مجلس باشد بی‌احترامی به عزاداری امام حسین(ع) است. کسی که مهمترین صحنه تاریخ بشریت یعنی واقعه کربلا را به‌عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف سیاسی خود قرار می‌دهد حرمت عزاداری محرم را زیر سوال برده است. فردی که تریبون مهمی در اختیارش قرار گرفته و متاسفانه دارای دانش کافی نیست و قدرت تحلیل شرایط امروز را ندارد، در عزاداری امام حسین(ع) جملاتی را به‌کار می‌برد که بیش از آنکه با هدف اصلاح امور باشد برای شهرت است؛ شهرتی که با توسل به همین حمله‌ها و هجمه‌ها محقق می‌شود. کسی که به‌عنوان سخنران عزاداری امام حسین(ع) انتخاب می‌شود باید دارای پشتوانه علمی و منطق باشد و به شکلی سخنرانی کند که مخاطب را به صورت عقلانی با ماهیت قیام عاشورا آشنا کند، این در حالی است که این فرد به‌جای اینکه مخاطب را به سمت عقلانیت دعوت کند به مجلس توهین می‌کند که به فرموده حضرت امام(ره) عصاره یک ملت است. بنده منکر نقد به مجلس نیستم و معتقدم در برخی زمینه‌ها نقد به مجلس شورای اسلامی وارد است. با این وجود جای مطرح‌کردن این نقد در مراسم عزاداری امام حسین(ع) و آن هم به این شکل هجومی و تند نیست. نقد برای یک جامعه ضروری است و با نقد سازنده و دلسوزانه است که وضعیت امور بهتر می‌شود. با این وجود آن چیزی که در برخی تریبون‌های مراسم مذهبی صورت می‌گیرد دارای وجهه عقلانی و اخلاقی صحیحی نیست.
چرا برخی به چنین سخنانی میدان می‌دهند و فضای مراسم مذهبی را به سمتی هدایت می‌کنند که در نهایت به وجهه رقیب سیاسی خود صدمه وارد کنند؟
ریشه چنین سخنانی هیجان و هیاهو است و چنین اهدافی با ماهیت قیام عاشورا همخوانی ندارد. امام حسین(ع) برای قیام خود دلیل و برهان قاطع و متقن داشت و دنبال هیاهو نبود. به همین دلیل نیز قیام عاشورا دارای منطق است و در طول تاریخ رنگ کهنگی نگرفته و در آینده نیز نخواهد گرفت. متاسفانه برخی از کسانی که خود را به‌عنوان خطیب معرفی می‌کنند به دلیل نداشتن دانش کافی سخنانی در منبرهای عزاداری یا مراسم مذهبی عنوان می‌کنند که مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد. رفتارهای غیرشرعی مانند قمه‌زنی، در کنار سخنرانی‌های افراد کم‌اطلاع دستاویزی برای جولان معاندان اسلام در شبکه‌های اجتماعی شده که به‌وسیله آن عقاید مذهبی را هدف قرار دهند. هدف اصلی امام حسین(ع) از قیام عاشورا درس آزادگی، حریت و عقلانیت بوده است. این در حالی است که در جامعه ما به‌رغم هزینه‌های زیادی که برای عزاداری امام حسین(ع) صورت می‌گیرد از بیان اهداف اصلی قیام امام حسین(ع) آن‌گونه که باید خبری نیست و برخی اهداف سیاسی و جناحی خود را در چنین مراسمی دنبال می‌کنند. جامعه ما هرساله به مناسک عزاداری محرم اضافه می‌کند اما از مقاصد آن غافل است. باید توجه داشت که شکل و شمایل عزاداری محرم نیست که اهمیت دارد، بلکه اهداف و ماهیت اصلی قیام عاشورا واجد اهمیتی عالی است. نمی‌توان جامعه‌ای را در نظر گرفت که اهداف اصلی قیام عاشورا در آن باشد و در عین حال دروغ، شکاف طبقاتی و اختلاس هم در آن دیده شود. جامعه ما از مفاهیم اصلی مذهبی فاصله گرفته و اهداف فردی و گروهی جایگزین آن شده است.
این فاصله به چه دلایلی ایجاد شده است؟
کسی که خود را شیعه می‌داند و طرفدار امام حسین(ع) است هیچ‌گاه به‌دنبال رانت‌خواری نیست و اختلاس نمی‌کند. کسی که طرفدار امام حسین(ع) است باید در عمل نشان بدهد و به شکلی رفتار کند که گرهی از جامعه مسلمین گشوده شود و به مردم کمک کند. متاسفانه کسانی که فسادهای گسترده‌ای انجام می‌دهند و دستشان به رانت‌خواری و اختلاس و فسادهای دیگر آلوده است در مراسم مذهبی شرکت می‌کنند و با نفاق و دروغ خود را طرفدار امام حسین(ع) نشان می‌دهند. دردا که برخی از این افراد بانی مراسم عزاداری امام حسین(ع) هم هستند و مبالغ هنگفتی نیز در این زمینه هزینه می‌کنند. از سوی دیگر برخی قیام عاشورا را به یک ابزار سیاسی تبدیل کرده‌اند که به‌واسطه آن بتوانند به اهداف خود دست پیدا کنند. اغلب این افراد نیز از دانش و شناخت کافی از اسلام و تاریخ اسلام و اهداف قیام امام حسین(ع) برخوردار نیستند. این افراد در چنین مراسم مذهبی‌ای با ایجاد هیاهو تلاش می‌کنند به اهداف خود دست پیدا کنند.
آیا این مساله که اغلب تریبون‌های مهم در اختیار یک جریان خاص فکری و سیاسی است، سبب دلزدگی مردم نمی‌شود؟
این سوالی است که مسئولان و کسانی که چنین تمهیداتی اندیشیده‌اند باید به آن پاسخ دهند. صداوسیما به‌عنوان رسانه ملی از چند روز قبل از آغاز ماه محرم برنامه‌هایی را پخش می‌کند که بیش از آنکه اهداف و ماهیت قیام عاشورا برای مردم عنوان کند گاه جنبه‌های غیر مستند به خود می گیرد. بدون‌شک نباید اجازه داد برخی مسائل سطحی درباره حادثه کربلا در صدواسیما پخش شود که دستاویزی برای شبکه‌های معاند قرار بگیرد. سوال اینجاست که مردم در طول ماه محرم چند سخنرانی علمی و تحلیلی از واقعه عاشورا شنیده‌اند و صداوسیما به چه میزان نسبت به این مساله اهتمام داشته است؟ متاسفانه مسائلی درباره واقعه کربلا در صداوسیما پخش می‌شود که به قول مرحوم مطهری پایه و اساسی دقیق ندارد. بنده معتقدم اگر مرحوم مطهری، طالقانی و بهشتی امروز زنده بودند و این وضعیت را مشاهده می‌کردند بر سر این مسائل فریاد می‌کشیدند و اجازه نمی‌دادند این مسائل از رسانه ملی پخش شود. اگر در حادثه عاشورا جسم حضرت امام حسین(ع) توسط امویان و امثال عمر سعد و شمربن ذی الجوشن مظلوم واقع شد امروز فرهنگ تشیع و قیام امام حسین(ع) توسط برخی افراد ساده‌اندیش سطحی‌نگر مورد ظلم واقع می‌شود.
چرا فرهنگ عاشورا مورد ظلم واقع شده است؟ برای حفظ و اعتلای فرهنگ عاشورا چه باید کرد؟
امام حسین(ع) قبل از آنکه بر امویان و معاویه و یزید بتازد، با علمایی مواجه بود که نسبت به اتفاقات زمان خود بی‌تفاوت بودند. این علما برای رسیدن به منافع فردی خود دروغ‌ها و اکاذیبی را وارد اسلام کردند که به سود معاویه و یزید بود. به همین دلیل امام حسین(ع) قبل از آنکه به دنبال قیام باشد تلاش کرد این علما در مسیر دین انحراف ایجاد نکنند. در نتیجه دو مساله امام حسین(ع) را همواره رنج می‌داد؛ نخست عالمان بی‌عمل و دوم جهل مردم. بدون‌شک بی‌عملی عالمان و جهل مردم بود که جامعه را به فساد کشاند و این فساد در نهایت به واقعه کربلا تبدیل شد. اگر ما امروز از واقعه کربلا درس نگیریم هیچ کار نکرده‌ایم. امام حسین(ع) در واقعه کربلا در مقابل ظلم ایستاد تا تاریخ بشریت درس و عبرت بگیرد و دیگر یزیدی در تاریخ به وجود نیاید. هدف اصلی امام حسین(ع) از قیام عاشورا حریت، آزادگی وانسانیت بوده است. در نتیجه اگر فرد و یا افرادی تلاش کنند قیام عاشورا و عزاداری‌های حسینی را به سود منافع سیاسی خود تفسیر و تشریح کنند به نوعی به جایگاه و فرهنگ حسینی توهین کرده‌اند.
در برخی مراسم مذهبی بریز و بپاش‌هایی صورت می‌گیرد که جای سوال زیادی برای مردم باقی می‌گذارد.
این رویکرد در برخی عزاداری‌های حسینی وجود دارد که برخلاف منطق و منش امام حسین(ع) است. امام حسین(ع) خطاب به امویان می‌فرمایند که اینها با دست‌بردن به اموال بیت‌المال برای خود ثروت ایجاد کرده‌اند. اشرافیتی که در زمان امویان شکل گرفت تا قبل از آن در تاریخ اسلام وجود نداشت و در این مقطع زمانی شکل گرفت. این در حالی است که در زمان امام علی(ع) اشرافیت در جامعه وجود نداشت و امام علی(ع) اجازه نمی‌دادند در جامعه شکاف طبقاتی ایجاد شود. پیامبر اسلام هشدار داده بودند که برخی در ظاهر به اسلام ایمان آورده‌اند اما در باطن به شکل دیگری رفتار می‌کنند. به همین دلیل این افراد نباید در جامعه مسلمین صاحب جایگاه شوند. با این وجود در زمان امویان برخی از این افراد، مسئول انبار مسلمانان شدند و ثروت‌های زیادی از راه‌های غیرمشروع به دست آوردند. بسیاری از این افراد با این ثروت‌های نامشروع کاخ‌ها و باغ‌های زیادی ساختند. امروز هم شاهد این‌گونه اقدامات هستیم که برخی از طریق ثروت‌های نامشروع برای خود زندگی‌های آنچنانی ساخته‌اند و به شکلی زندگی می‌کنند که با قاطبه اصلی جامعه فاصله دارد. نامه‌های امام علی(ع) به فرمانداران و والیان حکومتی در نهج‌البلاغه وجود دارد که امیرالمومنین تذکرهای لازم را به فرمانداران خود می‌دهد و آنها را نسبت به استفاده نامشروع از قدرت و ثروت برحذر می‌دارد. بدون‌شک در تعالیم و مفاهیم امام حسین(ع) مسائلی وجود دارد که امروز قابلیت جهانی‌شدن دارد. با این وجود در جامعه ما برخی این مفاهیم کلیدی و بنیادی را کنار گذاشته‌اند و به دیدگاه‌های سطحی از قیام عاشورا بسنده کرده‌اند. قیام عاشورا سرشار از ابعاد اخلاقی و انسان‌ساز است که نباید در لابه‌لای رفتارهای سطحی کمرنگ شود. جریانی که امام حسین(ع) در تاریخ بشریت به راه انداخته علاوه‌بر اینکه دارای مناسکی است مقاصد مهمی را نیز دنبال می‌کند. به همین دلیل نباید اجازه داد مناسک عزاداری ماه محرم روی مقاصد این جریان عظیم و انسان‌ساز سرپوش بگذارد تا نسل جدید نتواند از این مفاهیم کلیدی استفاده کند. متاسفانه برخی به صورت سهوی و یا تعمدی مقاصد قیام عاشورا را رها کرده‌اند و به مناسک آن چسبیده‌اند که باید در این زمینه دقت شود.
دیدگاه شما درباره سخنرانی‌های نماز جمعه به‌عنوان نماد وحدت جامعه اسلامی چیست؟ آیا در خطبه‌های نماز جمعه در واقع مسائلی مطرح می‌شود که به وحدت جامعه کمک می‌کند؟
تریبون نماز جمعه در جامعه اسلامی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. با این وجود متاسفانه سال‌هاست که تریبون نماز جمعه در اختیار یک جریان فکری خاص قرار گرفته که گاه با برخی مواضع خود به وحدت ملی صدمه وارد کرده است. نماز جمعه متعلق به همه مسلمین است و به هیچ جریانی تعلق ندارد و اگر قرار است یک نفر از یک جریان فکری در نماز جمعه سخنرانی کند، طبیعتا باید اجازه داد کسی از جریان مقابل نیز سخنرانی کند. برخی از سخنران‌های نماز جمعه از دانش کافی برای بیان مسائل اسلامی و مشکلات روز برخوردار نیستند که این اتفاق در نوع خود یک چالش محسوب می‌شود. همه ما خطبه‌های فراموش‌نشدنی بسیاری به یاد داریم. خطبه‌هایی که توسط بزرگان خوانده می‌شد و به شکلی بود که همه مردم به مطالب مطرح‌شده گوش می‌دادند و با دقت دنبال می‌کردند و سخنان مطرح‌شده را تحلیل می‌کردند. شبکه‌های خبری بین‌المللی نیز این خطبه‌ها را به صورت گسترده مورد پوشش خبری می‌دادند و آنها را تحلیل می‌کردند. در شرایط کنونی گاه مسائلی در خطبه‌های نماز جمعه مطرح می‌شود که دستاویزی برای شبکه‌های معاند در جهت تخریب وجهه اسلام و جمهوری اسلامی است. در گذشته و زمانی که بزرگانی مانند مرحوم طالقانی و یا حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای و هاشمی در دانشگاه تهران خطیب نماز جمعه بودند تعداد کثیری از دانشجویان دانشگاه تهران در نماز جمعه شرکت می‌کردند، اما امروز تعداد اندکی از دانشجویان در نماز جمعه شرکت می‌کنند. این مساله نشان می‌دهد که خطبه‌های نماز جمعه از جایگاه وحدت‌بخش فاصله گرفته و دچار مسائل سیاسی و جناحی شده است.
آرمان ملی- احسان انصاری: عزاداری امام حسین(ع) امسال نیز با شکوه و عظمت زیادی برگزار شد و خیل مشتاقان اهل‌بیت(س) در این مراسم شرکت کردند. با این وجود استفاده سیاسی برخی از تریبون‌های عزاداری امام حسین(ع) و بریز و بپاش‌هایی که در برخی مراسم‌های عزاداری صورت می‌گرفت این دغدغه را برای افکار عمومی جامعه ایجاد کرده که رویکرد مراسم مذهبی در کشور نیاز به آسیب‌شناسی دارد تا بیشتر به مفاهیم کلیدی قیام عاشورا نزدیک شود. به گمان بسیاری از تحلیلگران مذهبی و سیاسی جامعه ما بیش از آنکه به مفاهیم و مقاصد بنیادی و کلیدی قیام عاشورا اهمیت بدهد درگیر ظواهر و مناسک قیام عاشورا شده است. به همین دلیل نیز در برخی مراسم‌های مذهبی مسائلی سطحی و به دور از واقعیت مطرح می‌شود که با ماهیت قیام عاشورا همخوانی ندارد. به همین دلیل و برای آسیب‌شناسی مراسم مذهبی و به‌خصوص عزاداری ماه محرم «آرمان ملی» با حجت‌الاسلام محمدتقی فاضل میبدی یزدی استاد حوزه و دانشگاه گفت‌وگو کرده است.
برخی از تریبون‌های عزاداری ماه محرم استفاده سیاسی نموده و به مجلس حمله کردند. دیدگاه شما درباره استفاده سیاسی از عزاداری‌های مذهبی و به‌خصوص ماه محرم چیست؟
سخنرانی‌ها و مداحی‌هایی که با اهداف سیاسی در عزاداری‌های ماه محرم صورت می‌گیرد قبل از آنکه توهین به نهادهای تصمیم‌گیر نظام مانند مجلس باشد بی‌احترامی به عزاداری امام حسین(ع) است. کسی که مهمترین صحنه تاریخ بشریت یعنی واقعه کربلا را به‌عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف سیاسی خود قرار می‌دهد حرمت عزاداری محرم را زیر سوال برده است. فردی که تریبون مهمی در اختیارش قرار گرفته و متاسفانه دارای دانش کافی نیست و قدرت تحلیل شرایط امروز را ندارد، در عزاداری امام حسین(ع) جملاتی را به‌کار می‌برد که بیش از آنکه با هدف اصلاح امور باشد برای شهرت است؛ شهرتی که با توسل به همین حمله‌ها و هجمه‌ها محقق می‌شود. کسی که به‌عنوان سخنران عزاداری امام حسین(ع) انتخاب می‌شود باید دارای پشتوانه علمی و منطق باشد و به شکلی سخنرانی کند که مخاطب را به صورت عقلانی با ماهیت قیام عاشورا آشنا کند، این در حالی است که این فرد به‌جای اینکه مخاطب را به سمت عقلانیت دعوت کند به مجلس توهین می‌کند که به فرموده حضرت امام(ره) عصاره یک ملت است. بنده منکر نقد به مجلس نیستم و معتقدم در برخی زمینه‌ها نقد به مجلس شورای اسلامی وارد است. با این وجود جای مطرح‌کردن این نقد در مراسم عزاداری امام حسین(ع) و آن هم به این شکل هجومی و تند نیست. نقد برای یک جامعه ضروری است و با نقد سازنده و دلسوزانه است که وضعیت امور بهتر می‌شود. با این وجود آن چیزی که در برخی تریبون‌های مراسم مذهبی صورت می‌گیرد دارای وجهه عقلانی و اخلاقی صحیحی نیست.
چرا برخی به چنین سخنانی میدان می‌دهند و فضای مراسم مذهبی را به سمتی هدایت می‌کنند که در نهایت به وجهه رقیب سیاسی خود صدمه وارد کنند؟
ریشه چنین سخنانی هیجان و هیاهو است و چنین اهدافی با ماهیت قیام عاشورا همخوانی ندارد. امام حسین(ع) برای قیام خود دلیل و برهان قاطع و متقن داشت و دنبال هیاهو نبود. به همین دلیل نیز قیام عاشورا دارای منطق است و در طول تاریخ رنگ کهنگی نگرفته و در آینده نیز نخواهد گرفت. متاسفانه برخی از کسانی که خود را به‌عنوان خطیب معرفی می‌کنند به دلیل نداشتن دانش کافی سخنانی در منبرهای عزاداری یا مراسم مذهبی عنوان می‌کنند که مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد. رفتارهای غیرشرعی مانند قمه‌زنی، در کنار سخنرانی‌های افراد کم‌اطلاع دستاویزی برای جولان معاندان اسلام در شبکه‌های اجتماعی شده که به‌وسیله آن عقاید مذهبی را هدف قرار دهند. هدف اصلی امام حسین(ع) از قیام عاشورا درس آزادگی، حریت و عقلانیت بوده است. این در حالی است که در جامعه ما به‌رغم هزینه‌های زیادی که برای عزاداری امام حسین(ع) صورت می‌گیرد از بیان اهداف اصلی قیام امام حسین(ع) آن‌گونه که باید خبری نیست و برخی اهداف سیاسی و جناحی خود را در چنین مراسمی دنبال می‌کنند. جامعه ما هرساله به مناسک عزاداری محرم اضافه می‌کند اما از مقاصد آن غافل است. باید توجه داشت که شکل و شمایل عزاداری محرم نیست که اهمیت دارد، بلکه اهداف و ماهیت اصلی قیام عاشورا واجد اهمیتی عالی است. نمی‌توان جامعه‌ای را در نظر گرفت که اهداف اصلی قیام عاشورا در آن باشد و در عین حال دروغ، شکاف طبقاتی و اختلاس هم در آن دیده شود. جامعه ما از مفاهیم اصلی مذهبی فاصله گرفته و اهداف فردی و گروهی جایگزین آن شده است.
این فاصله به چه دلایلی ایجاد شده است؟
کسی که خود را شیعه می‌داند و طرفدار امام حسین(ع) است هیچ‌گاه به‌دنبال رانت‌خواری نیست و اختلاس نمی‌کند. کسی که طرفدار امام حسین(ع) است باید در عمل نشان بدهد و به شکلی رفتار کند که گرهی از جامعه مسلمین گشوده شود و به مردم کمک کند. متاسفانه کسانی که فسادهای گسترده‌ای انجام می‌دهند و دستشان به رانت‌خواری و اختلاس و فسادهای دیگر آلوده است در مراسم مذهبی شرکت می‌کنند و با نفاق و دروغ خود را طرفدار امام حسین(ع) نشان می‌دهند. دردا که برخی از این افراد بانی مراسم عزاداری امام حسین(ع) هم هستند و مبالغ هنگفتی نیز در این زمینه هزینه می‌کنند. از سوی دیگر برخی قیام عاشورا را به یک ابزار سیاسی تبدیل کرده‌اند که به‌واسطه آن بتوانند به اهداف خود دست پیدا کنند. اغلب این افراد نیز از دانش و شناخت کافی از اسلام و تاریخ اسلام و اهداف قیام امام حسین(ع) برخوردار نیستند. این افراد در چنین مراسم مذهبی‌ای با ایجاد هیاهو تلاش می‌کنند به اهداف خود دست پیدا کنند.
آیا این مساله که اغلب تریبون‌های مهم در اختیار یک جریان خاص فکری و سیاسی است، سبب دلزدگی مردم نمی‌شود؟
این سوالی است که مسئولان و کسانی که چنین تمهیداتی اندیشیده‌اند باید به آن پاسخ دهند. صداوسیما به‌عنوان رسانه ملی از چند روز قبل از آغاز ماه محرم برنامه‌هایی را پخش می‌کند که بیش از آنکه اهداف و ماهیت قیام عاشورا برای مردم عنوان کند گاه جنبه‌های غیر مستند به خود می گیرد. بدون‌شک نباید اجازه داد برخی مسائل سطحی درباره حادثه کربلا در صدواسیما پخش شود که دستاویزی برای شبکه‌های معاند قرار بگیرد. سوال اینجاست که مردم در طول ماه محرم چند سخنرانی علمی و تحلیلی از واقعه عاشورا شنیده‌اند و صداوسیما به چه میزان نسبت به این مساله اهتمام داشته است؟ متاسفانه مسائلی درباره واقعه کربلا در صداوسیما پخش می‌شود که به قول مرحوم مطهری پایه و اساسی دقیق ندارد. بنده معتقدم اگر مرحوم مطهری، طالقانی و بهشتی امروز زنده بودند و این وضعیت را مشاهده می‌کردند بر سر این مسائل فریاد می‌کشیدند و اجازه نمی‌دادند این مسائل از رسانه ملی پخش شود. اگر در حادثه عاشورا جسم حضرت امام حسین(ع) توسط امویان و امثال عمر سعد و شمربن ذی الجوشن مظلوم واقع شد امروز فرهنگ تشیع و قیام امام حسین(ع) توسط برخی افراد ساده‌اندیش سطحی‌نگر مورد ظلم واقع می‌شود.
چرا فرهنگ عاشورا مورد ظلم واقع شده است؟ برای حفظ و اعتلای فرهنگ عاشورا چه باید کرد؟
امام حسین(ع) قبل از آنکه بر امویان و معاویه و یزید بتازد، با علمایی مواجه بود که نسبت به اتفاقات زمان خود بی‌تفاوت بودند. این علما برای رسیدن به منافع فردی خود دروغ‌ها و اکاذیبی را وارد اسلام کردند که به سود معاویه و یزید بود. به همین دلیل امام حسین(ع) قبل از آنکه به دنبال قیام باشد تلاش کرد این علما در مسیر دین انحراف ایجاد نکنند. در نتیجه دو مساله امام حسین(ع) را همواره رنج می‌داد؛ نخست عالمان بی‌عمل و دوم جهل مردم. بدون‌شک بی‌عملی عالمان و جهل مردم بود که جامعه را به فساد کشاند و این فساد در نهایت به واقعه کربلا تبدیل شد. اگر ما امروز از واقعه کربلا درس نگیریم هیچ کار نکرده‌ایم. امام حسین(ع) در واقعه کربلا در مقابل ظلم ایستاد تا تاریخ بشریت درس و عبرت بگیرد و دیگر یزیدی در تاریخ به وجود نیاید. هدف اصلی امام حسین(ع) از قیام عاشورا حریت، آزادگی وانسانیت بوده است. در نتیجه اگر فرد و یا افرادی تلاش کنند قیام عاشورا و عزاداری‌های حسینی را به سود منافع سیاسی خود تفسیر و تشریح کنند به نوعی به جایگاه و فرهنگ حسینی توهین کرده‌اند.
در برخی مراسم مذهبی بریز و بپاش‌هایی صورت می‌گیرد که جای سوال زیادی برای مردم باقی می‌گذارد.
این رویکرد در برخی عزاداری‌های حسینی وجود دارد که برخلاف منطق و منش امام حسین(ع) است. امام حسین(ع) خطاب به امویان می‌فرمایند که اینها با دست‌بردن به اموال بیت‌المال برای خود ثروت ایجاد کرده‌اند. اشرافیتی که در زمان امویان شکل گرفت تا قبل از آن در تاریخ اسلام وجود نداشت و در این مقطع زمانی شکل گرفت. این در حالی است که در زمان امام علی(ع) اشرافیت در جامعه وجود نداشت و امام علی(ع) اجازه نمی‌دادند در جامعه شکاف طبقاتی ایجاد شود. پیامبر اسلام هشدار داده بودند که برخی در ظاهر به اسلام ایمان آورده‌اند اما در باطن به شکل دیگری رفتار می‌کنند. به همین دلیل این افراد نباید در جامعه مسلمین صاحب جایگاه شوند. با این وجود در زمان امویان برخی از این افراد، مسئول انبار مسلمانان شدند و ثروت‌های زیادی از راه‌های غیرمشروع به دست آوردند. بسیاری از این افراد با این ثروت‌های نامشروع کاخ‌ها و باغ‌های زیادی ساختند. امروز هم شاهد این‌گونه اقدامات هستیم که برخی از طریق ثروت‌های نامشروع برای خود زندگی‌های آنچنانی ساخته‌اند و به شکلی زندگی می‌کنند که با قاطبه اصلی جامعه فاصله دارد. نامه‌های امام علی(ع) به فرمانداران و والیان حکومتی در نهج‌البلاغه وجود دارد که امیرالمومنین تذکرهای لازم را به فرمانداران خود می‌دهد و آنها را نسبت به استفاده نامشروع از قدرت و ثروت برحذر می‌دارد. بدون‌شک در تعالیم و مفاهیم امام حسین(ع) مسائلی وجود دارد که امروز قابلیت جهانی‌شدن دارد. با این وجود در جامعه ما برخی این مفاهیم کلیدی و بنیادی را کنار گذاشته‌اند و به دیدگاه‌های سطحی از قیام عاشورا بسنده کرده‌اند. قیام عاشورا سرشار از ابعاد اخلاقی و انسان‌ساز است که نباید در لابه‌لای رفتارهای سطحی کمرنگ شود. جریانی که امام حسین(ع) در تاریخ بشریت به راه انداخته علاوه‌بر اینکه دارای مناسکی است مقاصد مهمی را نیز دنبال می‌کند. به همین دلیل نباید اجازه داد مناسک عزاداری ماه محرم روی مقاصد این جریان عظیم و انسان‌ساز سرپوش بگذارد تا نسل جدید نتواند از این مفاهیم کلیدی استفاده کند. متاسفانه برخی به صورت سهوی و یا تعمدی مقاصد قیام عاشورا را رها کرده‌اند و به مناسک آن چسبیده‌اند که باید در این زمینه دقت شود.
دیدگاه شما درباره سخنرانی‌های نماز جمعه به‌عنوان نماد وحدت جامعه اسلامی چیست؟ آیا در خطبه‌های نماز جمعه در واقع مسائلی مطرح می‌شود که به وحدت جامعه کمک می‌کند؟
تریبون نماز جمعه در جامعه اسلامی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. با این وجود متاسفانه سال‌هاست که تریبون نماز جمعه در اختیار یک جریان فکری خاص قرار گرفته که گاه با برخی مواضع خود به وحدت ملی صدمه وارد کرده است. نماز جمعه متعلق به همه مسلمین است و به هیچ جریانی تعلق ندارد و اگر قرار است یک نفر از یک جریان فکری در نماز جمعه سخنرانی کند، طبیعتا باید اجازه داد کسی از جریان مقابل نیز سخنرانی کند. برخی از سخنران‌های نماز جمعه از دانش کافی برای بیان مسائل اسلامی و مشکلات روز برخوردار نیستند که این اتفاق در نوع خود یک چالش محسوب می‌شود. همه ما خطبه‌های فراموش‌نشدنی بسیاری به یاد داریم. خطبه‌هایی که توسط بزرگان خوانده می‌شد و به شکلی بود که همه مردم به مطالب مطرح‌شده گوش می‌دادند و با دقت دنبال می‌کردند و سخنان مطرح‌شده را تحلیل می‌کردند. شبکه‌های خبری بین‌المللی نیز این خطبه‌ها را به صورت گسترده مورد پوشش خبری می‌دادند و آنها را تحلیل می‌کردند. در شرایط کنونی گاه مسائلی در خطبه‌های نماز جمعه مطرح می‌شود که دستاویزی برای شبکه‌های معاند در جهت تخریب وجهه اسلام و جمهوری اسلامی است. در گذشته و زمانی که بزرگانی مانند مرحوم طالقانی و یا حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای و هاشمی در دانشگاه تهران خطیب نماز جمعه بودند تعداد کثیری از دانشجویان دانشگاه تهران در نماز جمعه شرکت می‌کردند، اما امروز تعداد اندکی از دانشجویان در نماز جمعه شرکت می‌کنند. این مساله نشان می‌دهد که خطبه‌های نماز جمعه از جایگاه وحدت‌بخش فاصله گرفته و دچار مسائل سیاسی و جناحی شده است.
