آیت الله یوسفی غروی
استاد حوزه علمیه قم و کارشناس تاریخ اسلام دلیل آغاز عزاداری ۱۰ روز قبل از شهادت امام حسین(ع) را بازگو کردن اهداف قیام عاشورا دانست و گفت: عزاداران حدود ۱۰ روز پیش از روز اصلی غم و اندوه، دور یکدیگر جمع شوند و گزارش ها و اخبار تاریخی مربوط به حرکت امام حسین(ع) از مدینه به مکه و در راه مکه تا کربلا، حوادث و جریاناتی که پیش آمده و در مواضع مختلف سخنان امام حسین(ع) را برای یکدیگر باز گو می کنند و در نتیجه اهداف قیام امام حسین(ع) در میان آنها بازگو می شود.
آیت الله محمد هادی یوسفی غروی در گفت و گو با شفقنا اظهار کرد: سوالی که در ذهن بسیاری از افرادی که شعائر دهه عاشورای محرم را مشاهده می کنند، عارض می شود و گاهی به زبانی جاری می کنند و گاهی هم صورت اشکال به نظر عده ای می رسد، این است که برای هر عزیزی که از دست می رود بعد از فقدان او و حتی در یادبودش بعد از اینکه سالگرد او می رسد عزاداری می کنند یا اظهار مراسم یا مظاهر حزن و غم و اندوه به خود می گیرند. پس چرا در مورد امام حسین(ع)، کار بر عکس شده است یعنی چرا هنوز روز شهادت حضرت نرسیده، از اول ماه محرم در هر سالی مظاهر عزاداری های امام حسین(ع) را بر پا می کنند.
او ادامه داد: این سوال را شخصی از شیعیان اهل بصره به نام عبدالملک بن مسمع بصری بر امام صادق(ع) عرضه داشته و بنابر این خبر یک علت غیبی وار در سخن منقول از امام صادق(ع) آمده است به این صورت که اول ماه محرم که می شود، ملائکه پیراهن خون آلود و زخمی امام حسین(ع) را در ملاء اعلا پهن می کنند و مشغول عزاداری برای امام حسین(ع) می شوند. یا در نقل دیگری آمده است که حضرت زهرا(س) در عالم برزخ این عزاداری را بر پا می کند اما این خبر بنا بر اینکه خبر صحیحی باشد، یک امر غیبی است و حکمت ظاهری موضوع این است که شیعیان که پیروان ائمه(ع) هستند به دنبال آنچه که امامانشان فرموده اند عمل می کنند. اصل عزاداری برای امام حسین(ع)، فراخوان ائمه است. خبر معتبری از امام رضا(ع) نقل شده که مرحوم شیخ صدوق درامالی خود آورده و مرحوم محدث قمی هم در اعمال محرم الحرام آورده که امام رضا(ع) فرمودند “آنگاه که ماه محرم الحرام فرا می رسید پدرم موسی بن جعفر(ع) دیگر خندان دیده نمی شد و روز به روز مظاهر غم و اندوه در چهره آن حضرت بیش از پیش می شد تا به روز دهم می رسید. روز دهم روز غم و اندوه عظیم آن حضرت بود و می گریست و می فرمود که این روز، روزی است که جدم حسین را با ۱۸ نفر از سادات جوانان بنی هاشم شهید کردند و حسین را از پشت، سر بریدند”.
این کارشناس تاریخ اسلام بیان کرد: بنابر این خبرِ معتبر از امام رضا(ع) به نقل از حالات موسی بن جعفر و اینکه این کار اختصاص به موسی بن جعفر ندارد و امام رضا(ع) و همچنین دیگر امامان در منش و روش بر خلاف او عمل نمی کردند بنابراین شیعیان هم پیروان آن حضرات هستند و به دنبال آنها به این عزاداری از اول ماه محرم یعنی از اول دهه اول محرم عمل می کنند اما حکمت آن چیست؟ حکمت آن، این است که منظور از این عزاداری ها صرفا جنبه اظهار غم و اندوه نیست بلکه این است که حدود ۱۰ روز پیش از روز اصلی غم و اندوه، دور یکدیگر جمع شوند و گزارش ها و اخبار تاریخی مربوط به حرکت امام حسین(ع) از مدینه به مکه و در راه مکه تا کربلا، حوادث و جریاناتی که پیش آمده و در مواضع مختلف سخنان امام حسین(ع) را برای یکدیگر بازگو کنند و در نتیجه اهداف قیام امام حسین(ع) در میان آنها بازگو شود. در واقع این مجالس به عنوان کلاس ها و مدارس تعلیم یا پخش تعالیم ائمه اطهار(ع) است.
یوسفی غروی در پایان خاطرنشان کرد: پس در یک کلام پاسخ اینکه چرا عزاداریها از ۱۰ روز قبل از شهادت بر پا می شود این است که این ایام فرصتی پیش از شهادت اصلی برای بازگو کردن حرکت امام حسین(ع) است. حاکم ظالم تسلیم شدن در برابر رفتار و کردار خود را از امام حسین(ع) می خواست و حضرت زیر بار رفتن برای بیعت در برابر شخص یزید بن معاویه را روا نمی دانست لذا از مدینه به حرم امن الهی پناه آورد و در همان جا فشارها به حدی رسید که حضرت نتوانست ادامه دهد و در روز هشتم ماه ذی الحجه روزی که حاجیان آماده می شوند که به عرفات روند و در حالی که حاجیان از مکه به عرفات می رفتند امام حسین(ع) به سوی عراق حرکت کرد.
