محمدجعفر سعیدیان فر
قَالَ (ع) لِبَعْضِ وُلْدِهِ يَا بُنَيَّ لَا تُؤَاخِ أَحَداً حَتَّى تَعْرِفَ مَوَارِدَهُ وَ مَصَادِرَهُ فَإِذَا اسْتَنْبَطْتَ الْخِبْرَةَ وَ رَضِيتَ الْعِشْرَةَ فَآخِهِ عَلَى إِقَالَةِ الْعَثْرَةِ وَ الْمُوَاسَاةِ فِي الْعُسْرَةِ. (تحف العقول ؛ ص233)
امام حسن مجتبی (ع) به يكى از فرزندانش فرمود: پسر جان، با هيچ كس طرح دوستى نريز جز اينكه از رفت و آمدها (و خصوصيات اخلاقيش) آگاه شوى، پس چون به تجربه دريافتى و آن معاشرت را پسنديدى، با او بر اساس گذشت از لغزشها و برادرى در سختيها رفاقت كن.
قَالَ ع مَا تَشَاوَرَ قَوْمٌ إِلَّا هُدُوا إِلَى رُشْدِهِمْ. (تحف العقول ؛ ص233)
امام حسن مجتبی(ع) فرمود: هيچ مردمی باهم مشورت و نظرخواهى نكردند جز اينكه به خرد و شعور خويش ، راه خود يافتند و به رشد خود رسيدند.
قَالَ (ع )اللُّؤْمُ أَنْ لَا تَشْكُرَ النِّعْمَةَ(تحف العقول ؛ ص233)
امام حسن مجتبی(ع) فرمود: فرومايگى اين است كه سپاس نعمت نگزارى و شکر نعمت نکنی
قَالَ( ع) صاحِبِ النّاسَ مِثلَ ما تُحِبُّ أن یُصاحِبوکَ بِه(أعلام الدّین، ص297 حسن ابن ابی الحسن دیلمی )امام حسن (ع) مجتبی فرمود:با مردم به گونه اى رفتار کن که دوست دارى با تو آن گونه رفتار کنند
حسن بصری در مورد سیاست از امام حسن مجتبی(ع) سوال می‌کند: قال الحسن بن علیّ(ع): « هي[السیاسة] ان ترعي حقوق الله و حقوق الأحياء و حقوق الأموات، فأما حقوق الله. فاداء ما طلب، و الإجتناب عما نهي، و اما حقوق الأحياء: فهي ان تقوم بواجبك نحو اخوانك، و لا تتأخر عن خدمة أمتك، و ان تخلص لولي الأمر ما أخلص لأمة و أن ترفع عقيدتك في وجهه اذا ما حاد عن الطريق السوي و اما حقوق الأموات، فهي ان تذكر خيراتهم و تتغاضي عن ساوئهم، فان لهم ربّاً يُحاسبهم»(تنبیه الخواطر و نزهة لنواظر(مجموعه ورّام)ج 2ص 301 حیاة الإمام الحسن بن علی(ع) ج1 ص 340 باقر شریف قرشی)امام حسن مجتبی(ع) فرمود: سياست آن است كه حقوق خداوند، و حقوق زنده ها، و حقوق مرده ها؛ را رعايت كني. اما حقوق خداوند، پس عبارت است از انجام آنچه كه خواسته خداوند است. و پرهيز از آنچه كه او نهي كرده است . و اما حقوق زنده‌ها آن است كه به وظيفه ي خود در برابر برادرانت عمل كني و از خدمت امت خويش بازنماني و تا زماني كه زمامدار مسلمين با مردم خود صادق است، با او صادق باشي و هنگامي كه وي از راه راست منحرف شد، عقيده‌ات را رو در روي او اظهار كني و اما حقوق مردگان: اين است كه نيكي‌هاي آنان را ياد كني و از بدي هاشان چشم بپوشي، چرا كه آن ها را پروردگاري است كه از آنان حساب كشي مي كند
قَالَ (ع) إنَّ أَحسَنَ الحَسَنِ الخُلُقُ ا لحَسَن (خصال صدوق ص29) امام حسن (ع) مجتبی فرمود: نیکوترین نیکو، اخلاق نیکو است
