محمدتقی فاضل میبدی
مسابقه کاریکاتور پیامبر اسلام در ایالت تکزاس آمریکا، در مرکز کلیتس کالول و با حضور گرت فیلدوز کاریکاتوریست هلندی ضد اسلام، توطئه ای است برای تقویت خشونتهای دینی. برخی صاحب نظران بر این باورند که حضور داعش در منطقه خاورمیانه بازتولید برخی سیاستهای جهان غرب است. دو مقوله آزادی و حفظ حقوق انسان در آن بخش از جهان تا آنجا گسترش یافته که توهین به مقدسات و باورهای آدمیان را داخل مقوله آزادی و حفظ حقوق انسان دانسته اند. اگر پیام آزادی و حفظ حقوق بشر، حفظ کرامت و هویت انسانی است، توهین به پیامبران بزرگ آسمانی، که در دل و جان چند میلیارد نشسته اند در کجای حفظ کرامت انسانی قرار می گیرد؟ از باب مثال آیا می توان گروهی مسلح را در نظر گرفت که به جان انسانهای بی گناه افتاده و کسی حق بازخواست از آنها را ندارد؟ به این دلیل که از حق آزادی خود بهره می برند؟ چنان که در آمریکا سالی چند بار این ماجرا اتفاق می افتد. آیا کشیدن کاریکاتور پیامبران، که عمدتا توهین آمیز است، و برای آن مسابقه گذاشته اند بدتر و تلخ تر از مسلح کردن افراد برای کشتار آدمیان نیست؟ آیا این نوع کارها بهانه نخواهد شد تا گروه هایی مانند داعش و تکفیریها و خشونت طلبان از دیگر سو دست به ترور و انفجار بزنند و ناامنی کل جهان را فرا بگیرد؟ طبیعی است که هیچ عقل و منطقی توهین و یا دروغ به مقدسات را تحمل ننماید. نقد یک دین و یا نقد و بررسی احوالات پیامبران از نگاه اسلام آزاد است و دنیای عقلانیت دینی آن را برمی تابد چنانکه ما در تاریخ اسلام داشته ایم؛ اما به سخریه گرفتن و یا دروغ بستن به شخصیتی مانند پیامبر اسلام و یا پیامبران دیگر هیچ جای توجیه ندارد؛ هر چند آزادی امر مقدس و یا حفظ حقوق انسان امر مسلم باشد. ولی از امر مقدسی، مقدس دیگر را نشانه گرفتن و عواطف انسانها را جریحه دار کردن و جمعی را به جان هم انداختن درست ضد آزادی و در تقابل با حفظ حقوق آدمیان است. روشنفکران و یا دولتمردان آمریکا نباید فکر کنند که مسابقه کاریکاتور پیامبر اسلام یعنی اعمال حق آزادی که در قوانین این کشور آمده است. شگفت اینکه برگزارکننده این مسابقه مرکز " طرح آمریکایی آزادی بیان AFDI" بوده است.
در قرآن کریم یک اصل حیاتی آمده است که کشتن یک انسان برابر کشتن همه آدمیان است.( مائده/32)
استهزاء و توهین به پیامبر اسلام و یا هر پیامبر دیگر که در اعماق دل و روح انسانهای بی شماری جای گرفته اند با وجود دیندارانی که برای دفاع از پیامبر و مقابله با توهین کنندگان به او حاضرند دست به هر کاری ( درست یا نادرست) بزنند، چه جای توجیه است؟ جز اینکه زمینه را برای خشم و خشونت برخی متعصبان فراهم نماید تا عده ای در جای دیگر به خاک و خون غلتند. نمونه آن اتقاقی بود که در پاریس در محله مجله شارلی ابدو افتاد. آیا توسعه دادن عرصه آزادی بیان تا مرز حمله و توهین به اعتقادات مردم باز تولید گروه های افراطی نیست؟ یکی از قضات آمریکا در دادگاه به درستی به متهم گفته بود که نوک انگشت تو تا آنجا آزاد است که به نوک بینی فردی اصابت نکند. آیا کارکاتوری که اعصاب آدمیان دیندار را جریحه دار سازد و در نهایت به خشونت انجامد، نام آن آزادی است؟ آیا هتاکی از مقوله آزادی است؟! ما در تاریخ اسلام مواردی داشته ایم که در کنار حرم پیامبر و یا مسجدالحرام ملحدین و کفار در مقام انکار خدا و نبوت درمی آمدند، نه از روی عناد و لجاجت، و شخصی به مانند امام صادق(ع) و یا عالمان دیگر با منطق با آنان مواجه می شدند و در مقام و نفی و اعدام آنان بر نمی آمدند. اما مسخره کردن و تحقیر نمودن از راه کشیدن کاریکاتور و یا دروغ بستن به آیین و عقیده مردم راهی برای توجیه این عمل به عنوان حفظ آزادی نیست. در آمریکا ممکن است خیلی از روزنامه نگاران و روشنفکران رئیس جمهور این کشور را نقد کنند؛ اما دروغ بستن و تحقیر کردن شخصیتها اگر در مقوله آزادی بیان جای گیرد، در مقوله اخلاق و عقل جای ندارد. می دانیم که روح اعلامیه حقوق بشر حفظ کرامت آدمیان است و کرامت آدمی با تحقیر و توهین به او نمی سازد. قران کریم برای حفظ کرامت انسان می فرماید: " یا ایها الذین آمنوا لا یسخر قوم من قوم...؛ ای کسانی که ایمان آورده اید مبادا که گروهی از مردان گروه دیگر را مسخره کنند" ( حجرات/ 11) و حتی قرآن کریم سب و دشنام به دشمنان خدا را نهی نموده است.
شکی نیست که مسابقه کاریکاتور پیامبر اسلام که در تگزاس آمریکا برگزار شد و در نهایت به کشتار و تیراندازی انجامید و ممکن است که عواقب دیگری نیز داشته باشد، در دایره اخلاق و عقلانیت نمی گنجد و جایی برای دفاع از آن به عنوان حفظ آزادی ندارد.
