امیرالمؤمنین تنها علی آن زمان نبود بلکه علی همه تاریخ است
آیت الله سید رضا برقعی در گفت وگو با جماران:
جماران ـ بهاره کنجکاوفرد: می توان گفت و گذشت، مدارا و نرم خویی به عنوان بارزترین ویژگی های امام علی (ع) در برخورد با مخالفان به ویژه خوارج به چشم می خورد.
دردمندی به عنوان بزرگ ترین ویژگی شخصیتی امام علی (ع) از وسعت خواست ها و نیازهای ایشان حکایت می کند. همچنین این ویژگی درجه ای بالا از رشدیافتگی در شخصیت این امام را در معرض نمایش می گذارد زیرا انسان ها باتوجه به موضوعی که بر اثر آن درد را در وجود خود احساس می کنند، در معرض سنجش و ارزیابی قرار می گیرند.
به مناسبت فرا رسیدن ولادت امام علی (ع) پایگاه اطلاع رسانی جماران گفت گویی داشته است با آیت الله سیدرضا برقعی که مت این گفت و گو را در زیر می خوانیم.
آیت الله سید رضا برقعی عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم درباره سیاست های امام علی (ع) در برخورد با مخالفان گفت: شخصیت امیر المؤمنین به عنوان حجت بالغه به معنای فردی که در حجیت حق در بشریت نظیر نداشته، مطرح می شود و این موضوع در حالی است که مقام پیامبر به جای خود محفوظ است اما رودررویی و گرفتاری هایی که برای امیرالمؤمنین پیش آمد از او شخصیتی ساخت که در نهایت حق و حجت بالغه را به بشریت عرضه کرد.
وی افزود: در دوران حاکمیت حضرت علی (ع) شخصیت های بسیاری به ایشان روی آوردند و حضرت را متقاعد کردند به اینکه موظف است برای اداره جامعه اقدام کند. البته در این زمان خودشان نیز در بیانی می فرمایند اگر اقبال و اصرار مردم نبود، مانند گذشته در پی حاکمیت نمی رفتم.
وی تصریح کرد: به هر حال در چنین شرایطی تمامی افراد احساس کردند چاره ای ندارند جز اینکه به طرف امیرالمؤمنین آمده و او را برای اصلاح و مدیریت جامعه به امر حکومت انتخاب کنند. ذهنیت افرادی که به سمت امیرالمؤمنین آمدند حکایت از این تصور دارد که با این عمل می توانند زندگی های مرفه گذشته خود را در کنار یک پیشوای قابل قبول با شرایط علی بن ابیطالب داشته باشند اما در عمل مشاهده کردند که امیرالمؤمنین می خواهد نه تنها از این پس با میزان عدالت رفتار می کند بلکه حتی نسبت به گذشته قصد بازخواست و حسابرسی دارد که در چنین شرایطی علم های مخالفت با شگردهای گوناگون به وجود آمد.
وی اظهار داشت: مخالفان مولای متقیان در چنین شرایطی از افرادی مانند همسر پیامبر که در اذهان عمومی جایگاه مقدسی داشت و از مکانی مانند کعبه استفاده کردند و علم مخالفت با امیرالمؤمنین را به احتزار در آوردند. امام علی (ع) در این مرحله توانست در مقابل زیاده خواهی های مخالفان ایستادگی کند و حاکمیت اشخاصی مانند معاویه را نیز نپذیرفت اگرچه معاویه به حاکمیت خود در منطقه شامات ادامه داد ولی امضای مشروعیت از طرف امام مسلمین یا به تعبیر اهل سنت خلیفه رسول الله را نداشت.
وی ادامه داد: در این هنگام معاویه به دلیل ریشه داشتن در آن منطقه، امکانات مادی، عناصر فرصت طلب و مادی پرست را گرد خود جمع آوری کرد و به دلیل اینکه خود نیز شخصیتی بسیار مدبر بود توانست چالش هایی را در مسیر حکومت امیرالمؤمنین ایجاد کند که اینها همه مقدماتی برای یک حرکت بسیار ناخوشایند به شمار می رود. در این هنگام معاویه توانست از نادانی ها و خشک ذهنی هایی که وجود داشت استفاده کند و عناصری متدین، پایبند به دین و دیانت اما تهی از درک مسائل دینی و اجتماعی با نام خوارج به وجود آورد.
آیت الله برقعی با اشاره به برخوردهای امیرالمومنین با برخی از جریان های مخالف پیشین، اظهار داشت: برخورد امیرالمؤمنین با جریان های پیشین یعنی نهروانی ها و پیروان معاویه به گونه ای بود که در این مرحله مصلحت ندانستند در جهت نشان دادن قدرت و ابراز شجاعت با سلاح وارد شوند و دلیل این موضوع هم این بود که اگر می خواستند با زور شمشیر و قدرتشان برخورد کنند، مردم به حقایق و گمراهی های موجود پی نمی بردند. با توجه به اینکه آن هنگام، زمان محدودی تلقی می شود اما باید توجه داشته باشیم که امیرالمؤمنین تنها علی آن زمان نبود بلکه علی همه تاریخ است.
عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم تشریح کرد: در چنین شرایطی، حضرت علی (ع) زمینه ای را برای نشان دادن برترین الگوی عدالت در تاریخ بشر پی ریزی می کرند به همین دلیل برخوردهای آن حضرت با خوارج کاملا متفاوت است با برخوردی که با جریان قبل از آن ها داشتند. ایشان با خوارج از در تفاهم، سازش و حتی گذشت وارد شدند تا به نقطه ای رسید که خوارج دست به سلاح بردند و زمانی که در مقابل عدالت خواهی و فضیلت های امیرالمومنین به نقطه اوج فرومایگی رسیدند.
وی ادامه داد: امام علی (ع) تا روزی که از آسیب رساندن خوارج به وسیله اسلحه و ترور و کارهای ناشایست احساس خطر نکرده بودند، آن ها را تحمل کردند و نمود یک هدایت گر در جامعه را از خویش به یادگار گذاشتند.
وی با اشاره به شیوه همسرداری و تربیت فرزند امیرالمومنین، گفت: باید توجه داشته باشیم که پیامبر و ائمه طاهرین از نظر سرشت افرادی دارای استعداد فوق العاده هستند. نمی خواهم منکر خودساختگی و تربیت پذیری این بزرگان شوم چون نمونه بارز این امر تربیت امیرالمؤمنین و فرزندان ایشان به دست پیامبر است اما سرشت و استعداد فوق العاده آن ها بخش متمایزکننده معصومین از افراد بشر عالی به شمار می رود.
وی تصریح کرد: امیرالمؤمنین آن چه را که برای یک خانواده به عنوان نزاهت، پاکیزگی و مطهر بودن مورد نیاز بود، از خود نشان دادند. ایشان با همسر خود به صورت یک عنصر همراه و همکار حرکت می کردند نه به عنوان یک بالادست و پایین دست و فرزندان در چنین فضایی و با برخورد پاکیزه ای که پدر نسبت به مادرشان نشان می داد، چنین خصوصیاتی را در زندگی روزمره خود آموختند.
همچنین حضرت فاطمه زهرا (س) در اوج همراهی و اطاعت از امیرالمؤمنین بودند حتی هنگامی که ایشان هنوز به امامت نرسیده بودند. نمونه های بسیاری را در تاریخ پس از امیرالمؤمنین در خانواده های مسلمانان و شیعیان می شناسیم که روش همراهی، همگامی، رعایت اصول اخلاقی،استفاده از حلال در رابطه های همسری و استفاده از حلال در تغذیه را رعایت می کردند. حلال بودن و پاکیزگی در گفتمان و اخلاق افراد همه در آن خانه پایه گذاری شد البته ممکن است امروز شعاع کمرنگ تری پیدا کرده باشد اما تاکنون نیز نمونه هایی قابل توجه از این موارد به چشم می خورد که تمام این شئون آوازه ای از آن بیت و شرایطی است که امیرالمؤنین در خانه خود با همراهی حضرت صدیقه طاهره شکل دادند.
