«پیامبری و قرارداد» عنوان آخرین پروژه مرحوم حجت الاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی است. طرح نامه این پروژه تحت عنوان پیامبری و حکمرانی قراردادی؛ نظریه ای درباره سیره حکمرانی پیامبر اسلام (ص) بر اساس الگوی قرارداد در زمان حیات خود ایشان تهیه شده و کتابت آن نیز کلید خورده بود و قرار بود تا بهار ۱۴۰۰ آماده انتشار شود که دست تقدیر مهلت تکمیل آن را نداد.
کتاب حاضر در بردارنده آخرین تأملات و دریافتهای فیرحی در زمینه دولت نبوی است و به اعتقاد محقق کتاب، این اثر خشت پایانی ساخت اندیشه سیاسی اوست.
کتاب پیامبری و قرارداد حاصل پیاده سازی تنظیم و تحقیق سه دوره درسگفتار داود فیرحی با عنوان سیره سیاسی پیامبر(ٌص) در دانشگاه تهران و در فاصله سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ میباشد. از نظر فیرحی تحلیل ماهیت دولت پیامبر (ص) اهمیت زیادی برای نواندیشی دینی، تجدد سیاسی و اصلاح نهاد دولت در ایران و دیگر جوامع اسلامی دارد، اما اکثر دولت‌پژوهی‌ها در جهان اسلام، بی‌آن‌که به سیرهٔ حکمرانی پیامبر اکرم (ص) توجه نمایند، به سنّت خلفای راشدین و یا اندیشه‌های کلامی شیعه ارجاع می‌دهند و ماجرای سقیفه و سنّت سیاسی مبتنی بر این واقعه را مرجع ارزیابی دولت قرار می‌دهند. بدین‌سان، ماهیت دولت پیامبر و سیرهٔ حکمرانی ده‌سالهٔ او مورد «غفلتِ سیستماتیک» قرار گرفته و چندان در معرض پژوهش و ارزیابی قرار نداشته است.
فیرحی در این کتاب بر این باور است که مطالعات چند ساله و نیز چند ترم تدریس او در حوزهٔ «سیرهٔ سیاسی پیامبر اسلام» نشان می‌دهد که شیوهٔ حکمرانی پیامبر(ص) به طور بنیادی بر الگوی قرارداد استوار است. قراردادها و پیمان‌های موجود از پیامبر اسلام، چنان تعدد و تواتر دارند که دولت آن حضرت را می‌توان «دولت قراردادی» نامید.
در این اثر به کاوش در اسناد و الگوی حکمرانی در سنّت پیامبر پرداخته شده است . اگر چه مطالب ارائه شده در این سه درسگفتار خالی از تکرار نیست، اما به جهت اهتمام فیرحی به طرح مباحث جدید در هر دوره و ارجاع دانشجویان به مطالعه دوره های قبل، متن کامل هر سه درسگفتار مستقل از هم و به صورت یک پیوستار آورده شده که همدیگر را تکمیل میکنند.
در این اثر هر درسگفتار، نقش مقدمه را برای درسگفتار بعدی ایفا می کند و به جهت نوآوری ها و مباحث جدیدی که در هر دوره به مباحث پیشین افزوده میشود ، احساس تکراری بودن به خواننده منتقل نکرده و به دریافت عمیق تری از ایده قراردادگرایی دولت پیامبرکمک می کند.
در کنارمباحث تخصصی و دقیق کتاب که در ارتباط با پیامبر و نظریه حکمرانی ایشان ارائه شده ، به دلیل طرح کلی و عمومی تر مباحث در بخش نخست کتاب ، امکان استفاده از آن برای مخاطبان عمومی نیز فراهم میباشد.
کتاب پیامبری و قرارداد اثر داود فیرحی است که با تنظیم و تحقیق اکبرمحمدی توسط انتشارات نشر نی و با همکاری گروه پژوهشی اندیشه دینی معاصردر 440 صفحه به بازار نشر عرضه شده است.
بریده ای از کتاب ( ص 35):
پیامبر چه عملکردی داشت که ظرف مدت ده سال، مدینه به قلب شبه‌جزیره عربستان تبدیل شد. مدینه شهر کوچکی بود و قبایل بزرگی مثل هوازن در اطراف آن ساکن بودند که از کل مدینه بزرگ‌تر بودند و اگر مسئله به قدرت نظامی بود، آنها می‌بایست بر مدینه تسلط پیدا می‌کردند. اگر مناسبات قدرت مطرح بود، مدینه خیلی رشد نمی‌کرد. اما همین مدینه کوچک و با قدرت نظامی ضعیف، به‌گونه‌ای از سوی پیامبر اداره شد که میل به جذب و توسعه پیدا کرد و دل‌ها را تصرف کرد. سیاست یعنی همین اداره آزادانه نیروهای متعارض شهر. مدینه سابقه سی سال جنگ داخلی داشت و می‌دانید که آدم‌هایی که سابقه جنگ با هم دارند دلشان برای مدت‌ها از هم چرکین است و باید اتفاقی بیفتد که این‌ها بتوانند کنار هم قرار بگیرند و این یعنی سیاست.
