استاد ایازی، قرآن پژوه و مفسر گفت: امام حسین (ع) در طول مسیر خود از مدینه تا کربلا به دنبال عمل به تکلیف بود و تا آخرین لحظه هم سعی در جلوگیری از جنگ داشت و حتی به انها گفت که بگذارید به شهر خود برگردم ولی لشکریان یزید قبول نکردند.
به گزارش شفقنا، آیت الله محمدعلی ایازی در مجلس سخنرانی موسسه فرهنگی پژوهشی فهیم که به مناسبت محرم ۱۴۴۷ برگزار شد، به تبیین «منطق نهضت حسینی» پرداخت و اظهار داشت: «منطق» صرف نظر از معنای لغوی دو معنا و مفهوم می تواند داشته باشد؛ یکی به معنای وسیله تفهیم و تفاهم برای مخاطب و دیگری به معنای روش تفهیم و روس استدلال برای بیان.
وی به سخنان شهید مطهری در مجموعه آثار خود اشاره کرد و اظهار داشت: ایشان به مناسبت رساله امر به معروف و نهی از منکر به «منطق» اشاره می کند. ایشان می گوید اگر بخواهیم امر به معروف و نهی از منکر را در جامعه تحقق ببخشیم باید ببینیم راه انجام آن چیست. ایشان داستانی را از ایالت های آمریکا بیان می کند که قماربازی در آن رواج دارد و لذا شهرداری به فکر می افتد که ریشه یابی کند بنابراین عده ای از جامعه شناسان را به تحقیق در این زمینه دعوت می کند و آنها علت این مسئله را بیکاری زنان عنوان می کنند.
وی گفت: آثار و تالیفاتی که درباره نهضت امام حسین (ع) در گذشته نوشته شده است بیشتر آثار گزارشی و تاریخی بوده و برخی از آنها جنبه کارکردی داشته است. همانند «لهوف» مرحوم سید بن طاووس که برای زائرین امام حسین (ع) نوشته شده بود و بعدها منبع تاریخی شد.
وی ادامه داد: کتاب هایی که در ۵۰ الی ۶۰ سال اخیر نوشته شده خیلی فراوان و متنوع و شامل دیدگاه های مختلفی است. آقای محمد اسفندیاری اثری به نام «عاشوراشناسی» دارد که در آن نظریات مختلفی که در باب عاشورا مطرح شده است را جمع اوری کرده و ۷ نظریه را آورده که از بین آنها ۳ نظریه تحلیلی و مربوط به دوره معاصر است؛ ۱. عدم بیعت و اعتراض به حکومت؛ ۲. تشکیل حکومت؛ ۳. نوعی شهادت سیاسی.
استاد دانشگاه مفید، تقدس بخشیدن به شهادت بماهو شهادت را موضوع سخنرانی خود عنوان کرد و گفت: باید بین علم به شهادت و تاکید به شهادت تفاوت قائل شد. در این زمینه چند چالش وجود دارد. گویا مرحوم سید بن طاووس در «لهوف» دو جا این مساله را مطرح می کند. فقیهانی مثل علامه حلی، مرحوم صاحب جواهر و مرحوم شهید به این جهت توجه داشتند و می خواستند بگویند اگر امام حسین (ع) علم به شهادت داشته و با علم به این مساله حرکت کرده، تکلیف آیه «وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ» چیست؟ مرحوم صاحب جواهر و سید بن طاووس وقتی به اینجا می رسند می گوید این مشمول آیه «فاقتلوا انفسکم» می شود. لذا دنبال این هستند که شهادت را نوعی «فدا» مطرح کنند.
وی بیان کرد: شخصیت هایی مانند حضرت آیت الله سیستانی در کتاب «اختلاف الحدیث» خود به مناسبت ملاکات احکام و سبب اکتشاف آن بحثی را مطرح می کند و می گوید در احکام تعبدیه دنبال کشف ملاک نیستیم اما در احکام اجتماعی نمی توانیم بگوئیم کاری به نتیجه و ملاک آن نداریم.
وی گفت: وقتی صحبت از منطق و استدلال و برهان می کنیم قطعا استدلال عقلی هم مطرح می شود. علامه طباطبایی در جلد پنجم المیزان می گوید خداوند متعال در قران کریم بیش از ۳۰۰ آیه در باب عقل و تعقل بحث کرده است و عمده این آیات ناظر به عقل عملی و رفتارهای ماست.
وی عنوان کرد: قرآن کریم بجز آیاتی که درباره عقل و تعقل بحث می کند، به استدلالات عقلی توجه دارد و می خواهد بگوید کاری که انجام می دهید درست است یا خیر. وی با اشاره به سوره حشر گفت: در داستان بنی نضیر می فرماید اینها فکر نکردند که سفره ای که برای آنها دشمن پهن کرده، توطئه است.
وی با تاکید بر اینکه نهضت امام حسین (ع) شواهد درونی و برونی داشت که قابل دفاع است، گفت: در این زمینه سه استدلال دارم؛ یکی سخنان و کلمات حضرت قبل و بعد از فوت معاویه در مدینه، در راه مکه و کوفه و در خود کربلا است که در همه آنها هدف خود را بیان کرده است.
وی تاکید کرد: امام حسین (ع) خیلی روشن و شفاف، هدف و منطق حرکت خود را بیان کرد. ایشان در تمام مسیر و در روز عاشورا اصرار بر پرهیز از جنگ می کند. بارها و بارها خطاب به لشکریان شام می گوید که اجازه بدهید من برگردم.
ایازی گفت: دلیل دیگر این است که امام حسین (ع) می توانست یک اقدام پیشگیرانه را انجام دهد اما این کار را نکرد؛ مانند آنجا که حرّ و لشکریانش تشنه و خسته رسیدند. دلیل سوم این که حرکت امام حسین (ع) حرکت منفی مقابل سپاه یزید بود.
وی عنوان کرد: اینکه تصور کنیم روحیه امام حسن مجتبی (ع) با امام حسین (ع) فرق دارد، تصوّر اشتباهی است و همه ائمه (ع) گرچه شخصیت های مستقلی بودند اما یک آرمان و ایده و اندیشه و تفکر داشتند. وی در پایان تاکید کرد: امام حسین (ع) تا لحظه شهادت سعی در پرهیز و جلوگیری از جنگ داشت.
