روحانیت بیش از حد سیاسی شده

فاضل میبدی: حوزویان باید هزینه‌های جانبی خودشان را کم کنند/ نیاز نداریم این اندازه نهادهای مذهبی ایجاد کنیم
یک استاد حوزه و دانشگاه با انتقاد از سیاسی‌شدن روحانیت و دریافت بودجه دولتی، توصیه کرد که وقتی توان کافی برای اشتغال‌زایی وجود ندارد نباید تا این میزان هزینه جانبی در برخی نهادهای مذهبی صرف شود.
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدتقی فاضل میبدی در گفت‌وگو با خبرنگار شفقنا درباره دریافت حوزه از بودجه دولتی، عنوان کرد: حوزه هر چقدر از بودجه‌های دولتی فاصله بگیرد، استقلال داشته باشد و در جهت آزاد بودن حرکت کند، بهتر است. طبیعتا بودجه‌های کلانی که به حوزه تعلق می‌گیرد به همان اندازه هم از استقلال حوزه‌ها کم می‌کند و از سویی در میان مردم هم بدبینی ایجاد می‌شود.
او اظهار کرد: در جامعه‌ ما مشکلات عمرانی، آسیب‌های اجتماعی، اقتصادی و… گسترش پیدا کرده و طبیعی است که این نوع بودجه‌ها که به حوزه‌ها و نهادهای مذهبی اختصاص می‌یابد در چشم مردم خوشایند نیست، چون امروز در جامعه تعداد زیادی فقیر و بیکار داریم. البته در حوزه هم یکسری از طلاب هستند که مشکلات زیادی دارند اما باید آنها با بودجه‌های مردم اداره شود که در گذشته هم همین طور بود.
فاضل میبدی بیان کرد: در بخش خدمات حوزه که مربوط به بیمه طلاب است، طبیعی است باید با بودجه دولت اداره شود که بودجه جدایی هم دارد اما بخشی از بودجه به نهاد حوزه‌ها، شورای عالی حوزه و برخی از علما تعلق می‌گیرد. من معتقدم کار نادرستی است که این نهادهای مذهبی به طور مرتب با بودجه دولتی ثبت می‌‌شوند. حوزه باید با کمک‌های خیرین و مردم خودش را اداره کند نه اینکه بودجه دولتی که مربوط به زیرساخت‌های کشور است را دریافت کند.
این استاد حوزه در پاسخ به این سوال که آیا حوزه با بودجه که امروز دریافت می‌کند قابلیت این را دارد که به زمان حوزه‌های‌ خودگردان بازگردد؟ گفت: در حال حاضر با این بودجه‌های سنگین، تشریفات و دفاتر آنچنانی همچنان نیازهای مالی شدیدی دارد. در آن زمان حوزه‌ها دستگاه‌های وابسته و اقماری نداشتند و راحت اداره می‌شدند؛ من فکر می‌‌کنم این موارد هم به عادت ما برمی‌گردد؛ هرچقدر دریافت مالی بیشتری داشته باشیم به فکر خرج کردن آن هم هستیم و به نوعی هزینه‌ها بالاتر می‌رود.
رسانه‌ها باید بر بودجه حوزه‌ها نظارت کنند
او با بیان اینکه باید هزینه‌های دریافتی و نحوه خرج کردن آن را بررسی کرد، گفت: یکی از وظایف رسانه‌ها و خبرنگاران این است که ببینند وقتی دولت تا این اندازه هزینه نهادهای مذهبی را به دوش دارد، این هزینه‌ها چطور خرج می‌شود و چه خروجی دارد. چون وظیفه و هویت حوزه دیندار کردن و حل مسایل دینی افراد است، این صدها میلیاردها بودجه‌ای که هزینه می‌شود تا چه اندازه توانسته است به دیندار کردن مردم کمک کند؟ آیا مردم نسبت به دین معتقدتر شدند یا ایمان کمرنگ شده است؟ بنابراین باید با کارهای میدانی اهالی رسانه، این موارد بررسی دقیق‌تری شود.
برخی نهادهای حوزوی هم بودجه دولتی می‌گیرند و هم علیه دولت شعار می‌دهند
این استاد دانشگاه مفید درباره بودجه حوزه و احتمال خاموش شدن زبان انتقادی حوزویان، عنوان کرد: ممکن است بله قربان‌گو نباشند اما وضعیت دوگانه‌ایست که دولت به حوزه بودجه اختصاص می‌دهد و بخشی از حوزه و موسسات علیه دولت شعار می‌دهند یا جلسات و برنامه علیه همین دولت دارند. اگر انتقاد باشد خیلی هم خوب است اما انتقاد سازنده نمی‌شود. موضوع برجام که به نفع کشور بود تا این اندازه مورد هجمه قرار گرفت.
جوانان جامعه روحانی‌گریزتر شده‌اند
او توضیح داد: برای من موضوع خروجی حوزه مهم است نه اینکه بیایند در مورد پژوهش‌های موازی و تحقیقات اطلاع بدهند؛ بلکه باید ببینیم این تحقیقات تا چه اندازه عملیاتی شده است. مساله‌ی مهم این است که جوانان جامعه ما دین گریزتر و روحانی‌گریزتر شده‌اند؛ چون ما با مسایل مختلفی مانند فقر، بیکاری، بحران طلاق، آسیب‌های اجتماعی و… روبرو هستیم که مسوول عمده این اتفاقات روحانیت هستند، به این دلیل که روحانیت مسوول ترمیم ارزش‌های جامعه، اخلاق و ایمان هستند و بودجه‌هایی که دریافت می‌کنند برای همین کارهاست پس چه بسا دینداری بیشتر نشد بلکه آسیب‌های اجتماعی رشد داشته و دین‌گریزی بیشتر شد.
میبدی با توجه به معضلات مختلف در کشور، تاکید کرد: ما باید تناقض‌ها را حل کنیم، دولت هم مسوول رفع این آسیب‌هاست بنابراین  کل حاکمیت باید در جهتی عمل کند که مشکلات اقتصادی مردم کمتر و به جوانان امید داده شود، معضل بیکاری حل شود و در دانشگاه‌ها نیز دانشجوی ستاره‌دار نداشته باشیم. زمینه این بحران‌های روحی به فقر و بیکاری برمی‌گردد. او با توجه به شعارهای اوایل انقلاب افزود: اول انقلاب ما شعار دادیم که در زمان شاه عدالت و آزادی نداشتیم و ما عدالت و آزادی را می آوریم؛ مردم هم به دین، اسلام و روحانیت جذب شدند. در این مدتی که گذشت ما نتوانستیم به شعارهای خودمان عمل کنیم و امروز از شعارهای خودمان فاصله گرفتیم و جوانان جامعه هم بعضا از دین و مذهب فاصله می‌گیرند؛ اصلا نباید این بحران‌های فکری، روحی و جسمی افراد جامعه را دسته‌کم گرفت.
با گرفتن، محدود کردن و بستن چقدر توانستیم آسیب‌های اجتماعی را از بین ببریم؟
فاضل میبدی اضافه کرد: اغلب با معلول برخورد می‌کنیم و مبارزه با علت نداریم. با گرفتن، محدود کردن و بستن چقدر توانستیم آسیب‌های اجتماعی را از بین ببریم؟ چون با علت‌ها مبارزه نمی‌کنند.
او در خصوص گسترش و توسعه حوزه‌ها تصریح کرد: گسترش هر نوع نهادی مذهبی، علمی و پژوهشی کار خوبی است؛ اما باید روی این گسترش‌ها نظارت شود تا ببینیم این گسترش‌ها از جهت کمی، کیفیت هم دارند یا خیر. در گاهی موارد ما گسترش می‌دهیم اما در عمل نتیجه‌ای نمی‌گیریم. باید ببینیم این موسسات مختلف مذهبی چقدر به دیندار شدن جامعه و عملکرد اخلاقی مردم کمک کرده است؛ آیت‌الله صانعی هم که این اعتراض و انتقاد را مطرح می‌کند از سر دلسوزی دردمندانه این انتقادات را می‌‌گوید.
او ادامه داد: در گذشته حوزه یک خروجی داشت و در سال دوبار به شهرها و روستاها سفر می‌کردند و سخنان آنها موثر بود و مردم استقبال می‌کردند؛ حوزه حالت روحانیت خودش را حفظ کرده بود و هنوز دولتی نشده بود و مردم نسبت به روحانیت اعتماد داشتند اما در حال حاضر اعتماد مردم در موارد زیادی سلب شده است.
فاضل میبدی با اشاره به نماز جمعه‌ها و استقبال مردم از این فریضه‌، عنوان کرد: نمونه بارز این مساله را می‌توانیم در نماز جمعه ببنیم، در اوایل انقلاب وقتی آیت الله طالقانی و آیت‌الله منتظری و ….نماز جمعه را می‌خواندند جمعیت زیادی استقبال می‌کرد اما امروز در همین تهران با جمعیت چند میلیونی، مردم تا چه اندازه از نماز جمعه استقبال می‌کنند؟
او درباره دلیل کاهش اعتماد مردم نسبت به روحانیت، اظهار کرد: علت این است که بعضی روحانیت بیش از حد سیاسی شده است؛ و این آسیب‌هایی به همراه دارد و روحانیت تابع جریان‌ها و گروه‌های مختلف می‌شود. همه مسایل را هم می‌خواهیم از فیلتر دین عبور دهیم بنابراین جامعه سرگردان می‌شود، باور مردم نسبت به دین کمرنگ می‌شود و در عین حال، سیاسی شدن مشکلی را حل نکرده است.
او گفت: این موارد باید حل شود، من فکر می‌کنم خطر این موارد بیش از دریافت بودجه از دولت آسیب‌زننده است. روحانیت ما باید واکاوی و آسیب‌شناسی شود؛ بررسی شود چرا در جامعه اثرگذاری کمی دارد و اعتماد مردم کمرنگ شده است. از سوی دیگر در نماز جمعه چند نفر شرکت می‌کنند؟ این کاهش استقبال مردم نشان عدم علاقه مردم است؟
زبان روحانیت امروز به‌روز نیست
فاضل میبدی با بیان اینکه روحانیت دچار چند مشکل است، توضیح داد: روحانیت باید خودش را از بودجه دولتی جدا کند، اطلاعات خودش را به‌روز نکرده و براساس همان فقه گذشته با مردم سخن می‌گوید و زبان روز هم برای آنها مطرح نیست و نسبت به برنامه‌های شاد مخالفت می‌کنند. البته باید بگوییم که الان در حوزه‌ها طلابی هستند که این مسایل را درک می‌کنند اما متاسفانه آنها هم در حکومت نیستند و تریبون ندارند. او تصریح کرد: ممکن است تریبون داشتن و در قدرت بودن از استقلال آنها کم کند. برای مثال روحانیونی هستند که جوانان را درک کردند و مردم هم از صحبت‌های آنها استقبال کردند و به دین علاقه‌مند شدند.
این استاد دانشگاه مفید با اشاره به توقع مردم از روحانیت، بیان کرد: مساله اولی که مردم از روحانیت انتظار دارند یک نوع معنویت است، صدق در گفتار و عملکرد است اما متاسفانه چون مردم می‌بینند گفتار و عمل برخی از ما یکی نیست دچار حیرت می‌شوند اما مردم فطرتا دیندار هستند و توقع دارند کسی که از دین سخن می‌گوید به حرف خودش عمل کند. سیاست‌زدگی نباید در قاموس روحانیت باشد.
وقتی کارگاه و کارخانه برای اشتغال‌زایی وجود ندارد، نباید این‌ همه هزینه جانبی در برخی نهادهای مذهبی داشته باشیم
او با بیان اینکه استقلال حوزه از چند جهت می‌تواند از بین برود، توضیح داد: یکی نفوذ نهادهای غیر حوزوی به حوزه است چون هر نهادی باید مسوولیت و کار خودش را انجام دهد و اگر یک نهاد غیر حوزوی درون حوزه راه پیدا کند این موارد به استقلال حوزه لطمه می‌زند‌. از سوی دیگر ممکن است پشتوانه مالی حوزه از بین برود و مردم بگویند وقتی حوزه بودجه دولتی دارد چرا ما وجوهات خود را پرداخت کنیم؟ بنابراین احتمال دارد که بودجه دولتی همیشه به حوزه پرداخت نشود و کمک‌های مردم هم قطع شود.
فاضل میبدی در پایان اضافه کرد: حوزویان باید هزینه‌های جانبی خودشان را کم کنند. برای مثال در گذشته دفاتر و خدم و حشم وجود نداشته اما امروز این دفاتر گسترده شده است. نیاز نداریم تا این اندازه نهادهای مذهبی ایجاد کنیم وقتی کارگاه و کارخانه برای اشتغال‌زایی وجود ندارد نباید این‌ همه هزینه جانبی در برخی نهاد مذهبی داشته باشیم.