آیا تا قاضی ظن به صحت اتهام نداشته باشد می تواند کسی را احضار یا دستگیر کند؟ و در صورت دستگیری، قبل از تشکیل دادگاه، متهم را چند روز می تواند در زندان نگهدارد؟
آیة الله موسوی تبریزی
در جرائم شخصی، با شکایت شاکی خصوصی و ارائه ادله منطقی برای اثبات مدعای خود، قاضی می تواند متشاکی را احضار نماید و در جرائم عمومی که مربوط به منافع عمومی مردم و امنیت جامعه است اگر به قاضی از طریق مامورین اجرایی و ضابطین یا مردم عادی شکایاتی رسیده باشد که مقرون به ادله ای باشد که اطمینان آور است می تواند به حسب مورد متهم را احضار و یا جلب نماید. در هیچ موردی اعم از جرائم عمومی و یا جرائم شخصی بدون وجود شاکی و یا ادله کسی را نمی توان جلب نمود. قانون آیین دادرسی در همه موارد باید رعایت شود و در مواردی اگر برای دادستان و مسئول پرونده جرم محرز شود و یا اتهامات بر اساس ادله و قرائن محکمی طرح شود و خوف فرار متهم و یا اضرار به دیگری باشد می شود تا روز دادگاه متهم را در حبس نگه داشت. البته نباید در تشکیل دادگاه تعلل کرد. در روایات نیز آمده است که پیامبر گرامی اسلام در مورد شکایت ولیّ دم از شخصی، بنا به تقاضای ولیّ دم، او را تا شش روز حبس کرد که شهود شاکی در محکمه حضور به هم رسانند.
پاسخها لزوماً نظر مجمع نیست.
آیا زندان انفرادی و زندان در تبعید نیز از مجازات های اسلامی است؟
آیة الله موسوی تبریزی
قاضی به تناسب جرم زندان یا تبعید و یا زندان در تبعید را می تواند به عنوان تعزیر انتخاب کند؛ چون در مواردی که شارع مقدس اسلام حد خاصی در مجازات جرمی تعیین نکرده است گفته شده است مجازات بما یراه الحاکم است یعنی هرچه و هر قدر که حاکم صلاح بداند. ولی در نظام های متمدن امروزی مثل جمهوری اسلامی محدوده مجازاتهای تعزیری نیز مشخص شده و حد اقل و حد اکثر آن معیّن شده و در مجلس شورای اسلامی به عنوان قانون مجازات اسلامی (حدود و قصاص و تعزیرات) به تصویب رسیده است و قاضی باید با استناد به قانون حکم صادر کند.
اما زندان انفرادی نیز با مشخصات و قیوداتی در قانون سازمان زندان ها مشخص شده است و باید تعیین زندان و کیفیت زندان و مقدار آن با نظر قاضی طبق قانون سازمان زندان ها باشد.
پاسخها لزوماً نظر مجمع نیست.
