فاضلی میبدی: پیام دیدار پاپ فرانسیس و آیتالله سیستانی به مردم جهان این است که پیروان ادیان مختلف باید با تسامح و رواداری با یکدیگر زندگی کنند آیتالله سیستانی هرگز در جزئیات مسائل کشور عراق وارد نشده و نمیشود و بین پیروان مذاهب و ادیان گوناگون هم تفاوتی قائل نمیشود منشأ تمام ادیان الهی یکی است، بنابراین پیروان آنها میتوانند با یکدیگر با صلح و مدارا زندگی کنند و تعامل داشته باشند
سفر پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان به عراق در حالی صورت گرفت که ۲۱ سال قبل، رهبر پیشین کاتولیکهای جهان، باوجود عزمی که برای سفر به زادگاه حضرت ابراهیم در عراق داشت، با حکومت صدام حسین بر سر سفر به توافق نرسید. اما این بار پاپ فرانسیس وقتی با تردیدها در مورد این سفر در بحبوحه مشکلات در عراق مواجه شد، گفت که حاضر نیست بار دیگر مردم رنجکشیده این کشور را ناامید کند. وی روز گذشته در نجف به دیدار آیتالله سیستانی مهمترین و پرنفوذترین مرجع تقلید شیعیان عراق رفت. این دو رهبر دینی درباره درد و رنج مردم منطقه، جنگ، محاصره اقتصادی، بیعدالتی، ستم، فقر و… صحبت کردند. سفر پاپ ازاینجهت برای دولت عراق اهمیت دارد که تاکنون توانسته نشان دهد عراق دارای امنیت و نظم است و حقوق اقلیتها را نیز رعایت میکند. نظر حجتالاسلام محمدتقی فاضل میبدی، استاد حوزه و دانشگاه و عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم را دراین باره میخوانید.
حجتالاسلام محمدتقی فاضل میبدی استاد حوزه و دانشگاه در گفتوگو با ستاره صبح با اشاره به سفر پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان به عراق و دیدار او با آیتالله سید علی سیستانی، مرجع شیعیان جهان گفت: «یکی از شخصیتهای معنوی و ذینفوذ در جهان اسلام، آیتالله سید علی سیستانی است. تقریباً همه دنیا هم این موضوع را پذیرفته که آیتالله سیستانی یک شخصیت بزرگ و معنوی است و در بین همه مسلمانان جایگاه دارد. نفوذ ایشان فقط منحصر به شیعیان عراق نیست و من در سفری به عراق از نزدیک مشاهده کردم که آیتالله سیستانی در بین اهل سنت عراق هم دارای نفوذ است. علت این امر این است که ایشان همواره مواضع خردمندانه، خیرخواهانه، مترقیانه و اصلاحطلبانه داشته است. من بر این باورم که اگر واقعاً تمام علمای اسلام و مسئولان کشورهای اسلامی مانند آیتالله سیستانی بیندیشند و مسیر ایشان را دنبال کنند، جهان اسلام شاهد صلح و مدارا و آرامش و رشد و توسعه خواهد بود. هرچند متأسفانه کسانی در دنیا که همیشه بر طبل افراطیگری میکوبند، از چنین شخصیتهایی خوششان نمیآید.»
شخصیت انسانگرا
عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه به شخصیت ویژه آیتالله سیستانی در عراق اشاره کرد و افزود: «از نکات قابلتوجه درباره شخصیت آیتالله سیستانی این است که ایشان در جزئیات مسائل عراق وارد نمیشود و نظارت کلی بر امور دارد؛ برای ایشان هم ملت عراق مهم است، نه مذاهب شیعه و سنی. بهعبارتدیگر ایشان نه فرقهگراست و نه آیینگرا؛ بلکه شخصیتی انسانگراست. یعنی معنویت ایشان اقتضا میکند که انسانگرایی را در نظرات و دیدگاههایش لحاظ کند. به همین دلیل است که در عراق باوجود تعدد فرقهها، گروهها، قومیتها و مذاهب، ایشان توانسته بین همه عراقیها نفوذ پیدا کند و اغلب عراقیها پیرو حرفهای ایشان باشند. واقعیت این است که کشور عراق، کشوری شامل تعداد زیادی از فرقهها، گروهها، قومیتها و مذاهب است و مدیریت کردن آن کار راحتی نیست. در چنین کشوری هر چهرهای که راه افراط در پیش بگیرد، در مسیر دشواری قرار میگیرد. به همین دلیل آیتالله سیستانی در این شرایط بسیار سخت توانسته است رهبری معنوی و نفوذ بالای خود را حفظ کند و هر سخنی که میگوید، فصلالخطاب تلقی شود. ازطرفی میتوان گفت تاکنون جهان اسلام هر ضربهای خورده و هر زمینهای در آن برای نفوذ بیگانگان فراهمشده، عامل مهمی مثل افراطیگریها داشته است. بنابراین لازم است جایگاه آیتالله سیستانی را بهعنوان انسانی که الگوی نمونه و اسوهای در جهان اسلام است، قدر بدانیم و امیدوار باشیم که مسیر و نگرش فکری، معنوی و دینی ایشان در همهجا ادامه پیدا کند.»
پیام مثبت برای ادیان
فاضل میبدی همچنین در ادامه این گفتوگو خاطرنشان کرد: «دیدار پاپ فرانسیس و آیتالله سیستانی میتواند پیام خوب و مثبتی، هم برای مسلمانان جهان و هم مسیحیت و تمام ادیان و مذاهب، داشته باشد. بههرحال ادیان الهی از یک منبع سرچشمه میگیرند و تمام آنها در کنار هم میتوانند زندگی کنند و باهم تعایش و تعامل داشته باشند. به نظر من هم پاپ و هم آیتالله سیستانی با فراهم آوردن این ملاقات، کار بزرگی انجام دادند. چنین ملاقاتی به همه دنیا پیام میدهد که جنگهای اعتقادی و مذهبی بیخود است و همه انسانها در دنیا، صاحب هر دین و عقیدهای که هستند، بایستی یکدیگر را تحمل کنند و باهم رواداری و تسامح داشته باشند. این همان روشی است که پیامبر اسلام با پیروان سایر ادیان در شهر مدینه داشتند. درهرصورت ازآنجاییکه نجف، مرکز عطف تشیع و زادگاه حضرت علی است، از دل آن فقه و پیامهایی که ایشان داشتند و از دل مکتب حضرت علی، پیام وحدت درمیآید و چه وحدتی بهتر از اینکه یک مرجع دینی مسلمان با یک مرجع دینی مسیحیت که بههرحال رویهمرفته قریب به سه میلیارد نفر پیرو در سراسر جهان دارند، باهم ملاقات و گفتوگو کنند.»
پایان جنگهای خیالی
این استاد حوزه و دانشگاه در پایان تصریح کرد: «من بر این باورم که این همان روش امام موسی صدر است که بهاصطلاح عنوان آن تعایش و تقارب ادیان بود، یعنی زندگی مسالمتآمیز ادیان در کنار یکدیگر که ایشان در لبنان واقعاً بهطورجدی آن را دنبال میکرد. آن روش در دیدار آیتالله سیستانی و پاپ فرانسیس تجلی یافت و امیدواریم که این پیام به همه کشورهای عالم، بهویژه آنجایی که جنگهای فرقهای، مذهبی و اعتقادی وجود دارد، برسد. امیدوارم آنها پیام را دریابند و دست از این جنگهای خیالی بردارند و همه انسانها را درراه رستگاری ببینند. ازآنجاییکه در عراق چند فرقه مذهبی باهم زندگی میکنند، فکر میکنم که تااندازهای سعی کردهاند که آن فرهنگهای آیینی خود را حفظ کنند و این بسیار مهم است. خوشبختانه بااینکه داعش در عراق بوده و گروههای تندرو و افراطی هم تااندازهای در آنجا نفوذ کرده بودند، اما خوشبختانه فرهنگهای آیینی و قومی در آنجا نمرده است و روز گذشته هم خود را نشان داد. این نوع ابراز احساساتی که در استقبال از پاپ دیدیم، هیچ اشکالی ندارد بالاخره نوعی آیین و فرهنگ و ابراز احساسات است و نمیشود گفت که حرمت شرعی دارد. به نظرم حفظ احترام هر انسانی از هر آیینی که موردقبول عرف آن جامعه باشد، کار مباح و مطلوبی است.»
سفر پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان به عراق در حالی صورت گرفت که ۲۱ سال قبل، رهبر پیشین کاتولیکهای جهان، باوجود عزمی که برای سفر به زادگاه حضرت ابراهیم در عراق داشت، با حکومت صدام حسین بر سر سفر به توافق نرسید. اما این بار پاپ فرانسیس وقتی با تردیدها در مورد این سفر در بحبوحه مشکلات در عراق مواجه شد، گفت که حاضر نیست بار دیگر مردم رنجکشیده این کشور را ناامید کند. وی روز گذشته در نجف به دیدار آیتالله سیستانی مهمترین و پرنفوذترین مرجع تقلید شیعیان عراق رفت. این دو رهبر دینی درباره درد و رنج مردم منطقه، جنگ، محاصره اقتصادی، بیعدالتی، ستم، فقر و… صحبت کردند. سفر پاپ ازاینجهت برای دولت عراق اهمیت دارد که تاکنون توانسته نشان دهد عراق دارای امنیت و نظم است و حقوق اقلیتها را نیز رعایت میکند. نظر حجتالاسلام محمدتقی فاضل میبدی، استاد حوزه و دانشگاه و عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم را دراین باره میخوانید.
حجتالاسلام محمدتقی فاضل میبدی استاد حوزه و دانشگاه در گفتوگو با ستاره صبح با اشاره به سفر پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان به عراق و دیدار او با آیتالله سید علی سیستانی، مرجع شیعیان جهان گفت: «یکی از شخصیتهای معنوی و ذینفوذ در جهان اسلام، آیتالله سید علی سیستانی است. تقریباً همه دنیا هم این موضوع را پذیرفته که آیتالله سیستانی یک شخصیت بزرگ و معنوی است و در بین همه مسلمانان جایگاه دارد. نفوذ ایشان فقط منحصر به شیعیان عراق نیست و من در سفری به عراق از نزدیک مشاهده کردم که آیتالله سیستانی در بین اهل سنت عراق هم دارای نفوذ است. علت این امر این است که ایشان همواره مواضع خردمندانه، خیرخواهانه، مترقیانه و اصلاحطلبانه داشته است. من بر این باورم که اگر واقعاً تمام علمای اسلام و مسئولان کشورهای اسلامی مانند آیتالله سیستانی بیندیشند و مسیر ایشان را دنبال کنند، جهان اسلام شاهد صلح و مدارا و آرامش و رشد و توسعه خواهد بود. هرچند متأسفانه کسانی در دنیا که همیشه بر طبل افراطیگری میکوبند، از چنین شخصیتهایی خوششان نمیآید.»
شخصیت انسانگرا
عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه به شخصیت ویژه آیتالله سیستانی در عراق اشاره کرد و افزود: «از نکات قابلتوجه درباره شخصیت آیتالله سیستانی این است که ایشان در جزئیات مسائل عراق وارد نمیشود و نظارت کلی بر امور دارد؛ برای ایشان هم ملت عراق مهم است، نه مذاهب شیعه و سنی. بهعبارتدیگر ایشان نه فرقهگراست و نه آیینگرا؛ بلکه شخصیتی انسانگراست. یعنی معنویت ایشان اقتضا میکند که انسانگرایی را در نظرات و دیدگاههایش لحاظ کند. به همین دلیل است که در عراق باوجود تعدد فرقهها، گروهها، قومیتها و مذاهب، ایشان توانسته بین همه عراقیها نفوذ پیدا کند و اغلب عراقیها پیرو حرفهای ایشان باشند. واقعیت این است که کشور عراق، کشوری شامل تعداد زیادی از فرقهها، گروهها، قومیتها و مذاهب است و مدیریت کردن آن کار راحتی نیست. در چنین کشوری هر چهرهای که راه افراط در پیش بگیرد، در مسیر دشواری قرار میگیرد. به همین دلیل آیتالله سیستانی در این شرایط بسیار سخت توانسته است رهبری معنوی و نفوذ بالای خود را حفظ کند و هر سخنی که میگوید، فصلالخطاب تلقی شود. ازطرفی میتوان گفت تاکنون جهان اسلام هر ضربهای خورده و هر زمینهای در آن برای نفوذ بیگانگان فراهمشده، عامل مهمی مثل افراطیگریها داشته است. بنابراین لازم است جایگاه آیتالله سیستانی را بهعنوان انسانی که الگوی نمونه و اسوهای در جهان اسلام است، قدر بدانیم و امیدوار باشیم که مسیر و نگرش فکری، معنوی و دینی ایشان در همهجا ادامه پیدا کند.»
پیام مثبت برای ادیان
فاضل میبدی همچنین در ادامه این گفتوگو خاطرنشان کرد: «دیدار پاپ فرانسیس و آیتالله سیستانی میتواند پیام خوب و مثبتی، هم برای مسلمانان جهان و هم مسیحیت و تمام ادیان و مذاهب، داشته باشد. بههرحال ادیان الهی از یک منبع سرچشمه میگیرند و تمام آنها در کنار هم میتوانند زندگی کنند و باهم تعایش و تعامل داشته باشند. به نظر من هم پاپ و هم آیتالله سیستانی با فراهم آوردن این ملاقات، کار بزرگی انجام دادند. چنین ملاقاتی به همه دنیا پیام میدهد که جنگهای اعتقادی و مذهبی بیخود است و همه انسانها در دنیا، صاحب هر دین و عقیدهای که هستند، بایستی یکدیگر را تحمل کنند و باهم رواداری و تسامح داشته باشند. این همان روشی است که پیامبر اسلام با پیروان سایر ادیان در شهر مدینه داشتند. درهرصورت ازآنجاییکه نجف، مرکز عطف تشیع و زادگاه حضرت علی است، از دل آن فقه و پیامهایی که ایشان داشتند و از دل مکتب حضرت علی، پیام وحدت درمیآید و چه وحدتی بهتر از اینکه یک مرجع دینی مسلمان با یک مرجع دینی مسیحیت که بههرحال رویهمرفته قریب به سه میلیارد نفر پیرو در سراسر جهان دارند، باهم ملاقات و گفتوگو کنند.»
پایان جنگهای خیالی
این استاد حوزه و دانشگاه در پایان تصریح کرد: «من بر این باورم که این همان روش امام موسی صدر است که بهاصطلاح عنوان آن تعایش و تقارب ادیان بود، یعنی زندگی مسالمتآمیز ادیان در کنار یکدیگر که ایشان در لبنان واقعاً بهطورجدی آن را دنبال میکرد. آن روش در دیدار آیتالله سیستانی و پاپ فرانسیس تجلی یافت و امیدواریم که این پیام به همه کشورهای عالم، بهویژه آنجایی که جنگهای فرقهای، مذهبی و اعتقادی وجود دارد، برسد. امیدوارم آنها پیام را دریابند و دست از این جنگهای خیالی بردارند و همه انسانها را درراه رستگاری ببینند. ازآنجاییکه در عراق چند فرقه مذهبی باهم زندگی میکنند، فکر میکنم که تااندازهای سعی کردهاند که آن فرهنگهای آیینی خود را حفظ کنند و این بسیار مهم است. خوشبختانه بااینکه داعش در عراق بوده و گروههای تندرو و افراطی هم تااندازهای در آنجا نفوذ کرده بودند، اما خوشبختانه فرهنگهای آیینی و قومی در آنجا نمرده است و روز گذشته هم خود را نشان داد. این نوع ابراز احساساتی که در استقبال از پاپ دیدیم، هیچ اشکالی ندارد بالاخره نوعی آیین و فرهنگ و ابراز احساسات است و نمیشود گفت که حرمت شرعی دارد. به نظرم حفظ احترام هر انسانی از هر آیینی که موردقبول عرف آن جامعه باشد، کار مباح و مطلوبی است.»