بسمه تعالی
«فَلَيْسَتْ تَصْلُحُ الرَّعِيَّةُ إِلَّا بِصَلَاحِ الْوُلَاةِ وَ لَا تَصْلُحُ الْوُلَاةُ إِلَّا بِاسْتِقَامَةِ الرَّعِيَّةِ فَإِذَا أَدَّتْ الرَّعِيَّةُ إِلَى الْوَالِي حَقَّهُ وَ أَدَّى الْوَالِي إِلَيْهَا حَقَّهَا عَزَّ الْحَقُّ بَيْنَهُمْ وَ قَامَتْ مَنَاهِجُ الدِّينِ ... (نهج البلاغه خ 216) هرگز رعيت اصلاح نميشود جز آن كه زمامداران اصلاح گردند و زمامداران اصلاح نميشوند جز با ایستادگی رعيت در مسیر حق و آنگاه كه مردم حق زمامدار و زمامدار حق مردم را ادا كنند، حق در جامعه عزت مييابد و راههاي دين پابرجا خواهد شد.»
ملت بزرگوار ايران در آستانه چهلمين سال انقلاب خود قرار گرفته است. اين سومين نسلي است كه نظام جمهوري اسلامي را در ايران تجربه مي كند. از دو نسل گذشته شنيده است كه پدران او در مقابل رژيمي به پا خاستند كه نظام سياسي را به استبداد و شخص اول مملكت را به ديكتاتوري و تماميت خواهي برده بود و نظام اقتصادي كشور را كه يك نظام نفتي بود بر پايه نظام طبقاتي بنيان نهاده بود.
درآمدهاي عمده كشور در دست خانداني خاص و طبقهاي اشراف دست به دست ميشد. فرهنگ اجتماعي را تحت عنوان آزاديهاي اجتماعي به يك فرهنگ بيتعهدي و بيبند و باري مبدل ساخته بود. نخبگان، تحصيل کردگان، دانشگاهيان و عالمان حوزه و دانشگاه به خاطر ايجاد جامعه تك صدايي و استبداد فكري در تقابل با رژيم شاه قرار گرفته بودند، بهگونهاي كه تعداد زیاد زندانيان سیاسي در ايران باعث شده بود اعلاميههاي حقوق بشری عليه رژيم صادر شود؛ لذا شعار عمده مردم در روزهاي انقلاب استقلال، آزادي و جمهوري اسلامي بود.
مردم به جاي نظام پادشاهي به دنبال نظامي بودند كه براساس فرمودههاي رهبرانقلاب امام خميني(ره)، متكي بر آراي مردم و به دور از تصميمگيريهاي فردي و جناحي باشد؛ نظامي كه استقلال كشور را بر اساس عزت ملت ايران حفظ نمايد و شعارش همواره صلح، عزت و عدالت باشد و نشانههاي تلخ و زهرآگين فاصلههاي طبقاتي را با از بين بردن فساد، رشوه، اختلاس و رانتخواري از بين ببرد و نشاط، اميد و نگاه به آينده را به ويژه در جوانان ايجاد کند. نظامي كه در ايران پس از سقوط رژيم شاه بنيان نهاده شد، نه تئوكراسي و حكومت از بالا بود و نه نظام آريستوكراسي و اشرافي گري و نه نظام سوسياليستي و نه نظام سرمايه داري؛ بلكه نظام جمهوري اسلامي مبتني بر آراي مردم بود كه روح آن آزادي و عدالت اجتماعي است.
پرسشي كه براي نسل امروز ممكن است مطرح باشد اين است كه ما در اين چهل سال تا چه ميزان به شعارهاي نخست انقلاب دست يافتهايم؟ شعار نه شرقي، نه غربي آيا به معناي واقعي تحقق يافته است؟ شعار آزادي و امنيت سياسي و عدالت اجتماعي محقق شده است؟ نميتوان به امثال اين پرسشها پاسخ كاملا منفي داد! ما دراين چهل سال به برخي شعارها وآرمانها دست يافته ايم. قانون اساسي ما بر اساس آراي مردم تدوين شد، رهبري نظام بر اساس آراي مردم و در چارچوب قانون انتخاب ميشود، احزاب و آزاديهاي مدني در قانون اساسي پيشبيني شده است؛ اما به پارهاي از شعارها و وعدههای نخست انقلاب و گفتههاي حضرت امام خميني (ره) دست نيافتهايم.
پارهای قرائتها از قانون اساسي تفسير ديگري به خود گرفت و به محدودیت آزادی های مردم منجر شد؛ از جمله، نظارت شوراي محترم نگهبان بر انتخابات در قانون اساسی اول، به يك نظارت استصوابي سختگيرانه مبدل شد. برخي از افكار كه با افكار امام و انقلاب سازگاري نداشت در پوشش دين در پارهاي از مراكز مهم نفوذ كرد. بيتالمال و ثروت ملي آن طور كه انتظار ميرفت براساس عدالت اجتماعي و در راستاي مصالح ملي به جريان نيفتاد. باكمال تاسف ما بعد از چهل سال شاهد فاصلههاي طبقاتي در جامعه هستيم. هر از چندگاهي شاهد دادگاه اختلاسگران و شبكههاي مالي و سوءاستفاده از بيتالمال هستيم كه هيچ نسبتي با اسلام و انقلاب ندارد. شفافيت مالي كم رنگ شده و ساز و كاري براي از بين بردن مفاسد مالي وجود ندارد.
سياست خارجي جمهوری اسلامی ایران با اين كه تا حدودي استقلال خود را حفظ كرده و مانند گذشته، ديگران براي ما تصميم نميگيرند و مستشاران نظامي آمريكايي نداريم؛ ولي با تنشهايي در سياست خارجي مواجه هستيم كه ميتواند وجود نداشته باشد. در دولتهای سازندگی، اصلاحات و دولت يازدهم توانستيم ايران هراسي و اسلام هراسي را از نگاه دولتها و احيانا ملتها حذف نماييم و عزت ايران را در جهان بازيابيم؛ ولي با تداخل در سياست خارجي و ايجاد سياست خارجي موازي و شعار مديريت نظامي به جاي مديريت ديپلماسي و حمله به سفارت كشورها به دست عدهای افراطي، دگربار بهانه به دست دشمنان نظام داده شد تا ايران هراسي را در منطقه باز گردانند؛ از آن سو رييس جمهور غيرقابل پيشبيني امريكا با عدهای سياستمدار افراطي و حاميان صهيونيسم و با پول نفت برخي كشورهاي منطقه با داشتن بهانه، فشار را بر ايران تشديد كردند. حاكميت آمريكا بر خلاف تعهد و عرف اخلاقي و حقوقي از برجام خارج شد و تحريمهاي يك جانبه را باز گردانيد. ما بر اين باوريم اگر سياست خارجي تنها در دست وزارت خارجه باشد، ممكن است بسیاری از اين وقايع ناگوار اتفاق نيفتد.
مجمع مدرسين و محققین حوزه علمیه قم با تبريك فرارسیدن چهلمين سال انقلاب اسلامي لازم ميداند نكاتي را به عرض دولتمردان برساند:
خاورميانه با دخالتهاي امريكا و اسراييل و حمايت برخي از كشورهاي منطقه ممكن است با اتفاقات ناگواري مواجه شود؛ به همین دلیل از سياستمداران و نظاميان انتظار ميرود با تدبير و درايت، منطق صلح، مدارا و تنشزدايي را از اصول ديپلماسي بدانند. ما نبايد اصل را بر خصومت با ديگران بگذاريم و بهانه به دست دشمنان دهيم و سياست آفندي و تهاجمي بر زبان آوريم. حضرت علي (ع) فرمود: «مَنْ بَالَغَ فِي الْخُصُومَةِ أَثِمَ وَ مَنْ قَصَّرَ فِيهَا ظُلِمَ وَ لَا يَسْتَطِيعُ أَنْ يَتَّقِيَ اللَّهَ مَنْ خَاصَمَ؛ كسي كه در دشمني زياده روي كند گناهكار و آن كس كه در دشمني كوتاهي كند ستمكار است و هركس بيدليل دشمني كند، نميتواند با تقوا باشد (نهج البلاغه حكمت 298). در اخلاق سياسي اميرمومنان(ع) اصل بر اين است که خصومت به دوستي تبديل شود تا تقوا تحقق يابد.
مشكلات اقتصادي پديده تلخي است كه كشور را فراگرفته است، خيلي از سفرهها رو به سوي خالي شدن ميرود، از آن سو شاهد ثروت اندوزيهاي بيحسابي از سوی معدود افراد هستیم؛ شايد علت اين نابسامانيهاي اقتصادي تحريمهاي ظالمانه آمريكا باشد، ولي سوءمديريت و سوءاستفاده از موقعيتهاي شغلي را نبايد از نظر دور داشت. اگر مسولان فاصله زندگي خود را با طبقات محروم جامعه كم كنند، آن طور كه اميرمومنان در نامه به عثمان بن حنيف ميفرمايد، شايد تحمل سختيها بر مردم تا حدودي آسان شود. نميتوان در نظام جمهوري اسلامي از يكسو شاهد بخشهايي از جامعه باشيم كه قادر به تامين نيازهاي نخستين زندگي خود نباشند و از ديگر سو شاهد ماشينهاي ميلياردي و برجهاي چند صد ميلياردي باشيم؛ همانگونه که حضرت علی (ع) در حکمت ۳۲۸ میفرماید: «مَا جَاعَ فَقِيرٌ إِلَّا بِمَا مُتِّعَ بِهِ غَنِيٌّ»؛ فقيري گرسنه نميماند جز به كاميابي توانگران.»
نظام تبليغاتي و رسانهاي كشور بهرغم هزينههايي كه ميشود نه تنها كارايي مطلوبي ندارد، بلكه شايد رنگ ضدتبليغ به خود گرفته است. صدا و سيماي كشور كه از پرهزينهترين نهادهای تبليغاتي است، اسلام را به گونهاي ترويج ميكند كه براي اصحاب خرد و ارباب معرفت و كثيري از عالمان دين ملالآور است. جهتگيريهاي سياسي و اخلاقي صدا و سيما بر اساس معيارهاي ملي و ديني نيست، صداهاي مختلف به گوش نميرسد. آزادي انديشه كه از شعارهاي نخستين انقلاب بود، در صدا وسيما كم رنگ جلوه مينمايد. در بخش خبررساني به گونهاي عمل ميشود كه اقبال به شبكههاي بيگانه رو به افزايش است.
در اين روزگار حساس بزرگترين سرمايهاي كه ميتواند نظام را از گزند حوادث حفظ نمايد، ايجاد همدلي و رافت ملي است. به يمن چهلمين سال انقلاب شايسته است از كساني كه به خاطر سليقههاي سياسي در حصر و حبس قرار گرفتهاند، رفع محدوديت شود و وفاق و اتحاد ملي به كشور باز گردد. وحدت ملي ميتواند ما را از هرگونه خطر خارجي مصون دارد. بايد سليقههاي گوناگون و نقدهاي دلسوزانه به رسميت شناخته شود و برای کسانی که در خارج ایران زندگی میکنند و خیانتی نکرده و شاکی خصوصی ندارند، برای برگشت به ایران عفو عمومی اعلام شود.
مجمع مدرسين و محققین حوزه علمیه قم با تاكيد بر اين چند پيشنهاد، در اين ايام مبارك از ملت ايران ميخواهد تا در راهپيمايي 22 بهمن حضور يافته و با يك وفاق ملي همبستگي خود را نسبت به نظام جمهوري اسلامي به دنيا اعلام دارند. حضور مردم در اين راهپيمايي براي اين است كه ما نسبت به شعارهاي نخست انقلاب يعني نه شرقي، نه غربي، آزادي و عدالت اجتماعي مبتني بر تعاليم اسلام، همچنان پاي بنديم و اصل را بر اين گذاشتهايم كه با حفظ تماميت ارضي خود، با همه ملل و نحل دنيا بر اساس صلح و آرامش زندگي كنيم. «والله يدعوا الي دار السلام» . (يونس: 25)مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم
۱۴/۱۱/۱۳۹۷
«فَلَيْسَتْ تَصْلُحُ الرَّعِيَّةُ إِلَّا بِصَلَاحِ الْوُلَاةِ وَ لَا تَصْلُحُ الْوُلَاةُ إِلَّا بِاسْتِقَامَةِ الرَّعِيَّةِ فَإِذَا أَدَّتْ الرَّعِيَّةُ إِلَى الْوَالِي حَقَّهُ وَ أَدَّى الْوَالِي إِلَيْهَا حَقَّهَا عَزَّ الْحَقُّ بَيْنَهُمْ وَ قَامَتْ مَنَاهِجُ الدِّينِ ... (نهج البلاغه خ 216) هرگز رعيت اصلاح نميشود جز آن كه زمامداران اصلاح گردند و زمامداران اصلاح نميشوند جز با ایستادگی رعيت در مسیر حق و آنگاه كه مردم حق زمامدار و زمامدار حق مردم را ادا كنند، حق در جامعه عزت مييابد و راههاي دين پابرجا خواهد شد.»
ملت بزرگوار ايران در آستانه چهلمين سال انقلاب خود قرار گرفته است. اين سومين نسلي است كه نظام جمهوري اسلامي را در ايران تجربه مي كند. از دو نسل گذشته شنيده است كه پدران او در مقابل رژيمي به پا خاستند كه نظام سياسي را به استبداد و شخص اول مملكت را به ديكتاتوري و تماميت خواهي برده بود و نظام اقتصادي كشور را كه يك نظام نفتي بود بر پايه نظام طبقاتي بنيان نهاده بود.
درآمدهاي عمده كشور در دست خانداني خاص و طبقهاي اشراف دست به دست ميشد. فرهنگ اجتماعي را تحت عنوان آزاديهاي اجتماعي به يك فرهنگ بيتعهدي و بيبند و باري مبدل ساخته بود. نخبگان، تحصيل کردگان، دانشگاهيان و عالمان حوزه و دانشگاه به خاطر ايجاد جامعه تك صدايي و استبداد فكري در تقابل با رژيم شاه قرار گرفته بودند، بهگونهاي كه تعداد زیاد زندانيان سیاسي در ايران باعث شده بود اعلاميههاي حقوق بشری عليه رژيم صادر شود؛ لذا شعار عمده مردم در روزهاي انقلاب استقلال، آزادي و جمهوري اسلامي بود.
مردم به جاي نظام پادشاهي به دنبال نظامي بودند كه براساس فرمودههاي رهبرانقلاب امام خميني(ره)، متكي بر آراي مردم و به دور از تصميمگيريهاي فردي و جناحي باشد؛ نظامي كه استقلال كشور را بر اساس عزت ملت ايران حفظ نمايد و شعارش همواره صلح، عزت و عدالت باشد و نشانههاي تلخ و زهرآگين فاصلههاي طبقاتي را با از بين بردن فساد، رشوه، اختلاس و رانتخواري از بين ببرد و نشاط، اميد و نگاه به آينده را به ويژه در جوانان ايجاد کند. نظامي كه در ايران پس از سقوط رژيم شاه بنيان نهاده شد، نه تئوكراسي و حكومت از بالا بود و نه نظام آريستوكراسي و اشرافي گري و نه نظام سوسياليستي و نه نظام سرمايه داري؛ بلكه نظام جمهوري اسلامي مبتني بر آراي مردم بود كه روح آن آزادي و عدالت اجتماعي است.
پرسشي كه براي نسل امروز ممكن است مطرح باشد اين است كه ما در اين چهل سال تا چه ميزان به شعارهاي نخست انقلاب دست يافتهايم؟ شعار نه شرقي، نه غربي آيا به معناي واقعي تحقق يافته است؟ شعار آزادي و امنيت سياسي و عدالت اجتماعي محقق شده است؟ نميتوان به امثال اين پرسشها پاسخ كاملا منفي داد! ما دراين چهل سال به برخي شعارها وآرمانها دست يافته ايم. قانون اساسي ما بر اساس آراي مردم تدوين شد، رهبري نظام بر اساس آراي مردم و در چارچوب قانون انتخاب ميشود، احزاب و آزاديهاي مدني در قانون اساسي پيشبيني شده است؛ اما به پارهاي از شعارها و وعدههای نخست انقلاب و گفتههاي حضرت امام خميني (ره) دست نيافتهايم.
پارهای قرائتها از قانون اساسي تفسير ديگري به خود گرفت و به محدودیت آزادی های مردم منجر شد؛ از جمله، نظارت شوراي محترم نگهبان بر انتخابات در قانون اساسی اول، به يك نظارت استصوابي سختگيرانه مبدل شد. برخي از افكار كه با افكار امام و انقلاب سازگاري نداشت در پوشش دين در پارهاي از مراكز مهم نفوذ كرد. بيتالمال و ثروت ملي آن طور كه انتظار ميرفت براساس عدالت اجتماعي و در راستاي مصالح ملي به جريان نيفتاد. باكمال تاسف ما بعد از چهل سال شاهد فاصلههاي طبقاتي در جامعه هستيم. هر از چندگاهي شاهد دادگاه اختلاسگران و شبكههاي مالي و سوءاستفاده از بيتالمال هستيم كه هيچ نسبتي با اسلام و انقلاب ندارد. شفافيت مالي كم رنگ شده و ساز و كاري براي از بين بردن مفاسد مالي وجود ندارد.
سياست خارجي جمهوری اسلامی ایران با اين كه تا حدودي استقلال خود را حفظ كرده و مانند گذشته، ديگران براي ما تصميم نميگيرند و مستشاران نظامي آمريكايي نداريم؛ ولي با تنشهايي در سياست خارجي مواجه هستيم كه ميتواند وجود نداشته باشد. در دولتهای سازندگی، اصلاحات و دولت يازدهم توانستيم ايران هراسي و اسلام هراسي را از نگاه دولتها و احيانا ملتها حذف نماييم و عزت ايران را در جهان بازيابيم؛ ولي با تداخل در سياست خارجي و ايجاد سياست خارجي موازي و شعار مديريت نظامي به جاي مديريت ديپلماسي و حمله به سفارت كشورها به دست عدهای افراطي، دگربار بهانه به دست دشمنان نظام داده شد تا ايران هراسي را در منطقه باز گردانند؛ از آن سو رييس جمهور غيرقابل پيشبيني امريكا با عدهای سياستمدار افراطي و حاميان صهيونيسم و با پول نفت برخي كشورهاي منطقه با داشتن بهانه، فشار را بر ايران تشديد كردند. حاكميت آمريكا بر خلاف تعهد و عرف اخلاقي و حقوقي از برجام خارج شد و تحريمهاي يك جانبه را باز گردانيد. ما بر اين باوريم اگر سياست خارجي تنها در دست وزارت خارجه باشد، ممكن است بسیاری از اين وقايع ناگوار اتفاق نيفتد.
مجمع مدرسين و محققین حوزه علمیه قم با تبريك فرارسیدن چهلمين سال انقلاب اسلامي لازم ميداند نكاتي را به عرض دولتمردان برساند:
خاورميانه با دخالتهاي امريكا و اسراييل و حمايت برخي از كشورهاي منطقه ممكن است با اتفاقات ناگواري مواجه شود؛ به همین دلیل از سياستمداران و نظاميان انتظار ميرود با تدبير و درايت، منطق صلح، مدارا و تنشزدايي را از اصول ديپلماسي بدانند. ما نبايد اصل را بر خصومت با ديگران بگذاريم و بهانه به دست دشمنان دهيم و سياست آفندي و تهاجمي بر زبان آوريم. حضرت علي (ع) فرمود: «مَنْ بَالَغَ فِي الْخُصُومَةِ أَثِمَ وَ مَنْ قَصَّرَ فِيهَا ظُلِمَ وَ لَا يَسْتَطِيعُ أَنْ يَتَّقِيَ اللَّهَ مَنْ خَاصَمَ؛ كسي كه در دشمني زياده روي كند گناهكار و آن كس كه در دشمني كوتاهي كند ستمكار است و هركس بيدليل دشمني كند، نميتواند با تقوا باشد (نهج البلاغه حكمت 298). در اخلاق سياسي اميرمومنان(ع) اصل بر اين است که خصومت به دوستي تبديل شود تا تقوا تحقق يابد.
مشكلات اقتصادي پديده تلخي است كه كشور را فراگرفته است، خيلي از سفرهها رو به سوي خالي شدن ميرود، از آن سو شاهد ثروت اندوزيهاي بيحسابي از سوی معدود افراد هستیم؛ شايد علت اين نابسامانيهاي اقتصادي تحريمهاي ظالمانه آمريكا باشد، ولي سوءمديريت و سوءاستفاده از موقعيتهاي شغلي را نبايد از نظر دور داشت. اگر مسولان فاصله زندگي خود را با طبقات محروم جامعه كم كنند، آن طور كه اميرمومنان در نامه به عثمان بن حنيف ميفرمايد، شايد تحمل سختيها بر مردم تا حدودي آسان شود. نميتوان در نظام جمهوري اسلامي از يكسو شاهد بخشهايي از جامعه باشيم كه قادر به تامين نيازهاي نخستين زندگي خود نباشند و از ديگر سو شاهد ماشينهاي ميلياردي و برجهاي چند صد ميلياردي باشيم؛ همانگونه که حضرت علی (ع) در حکمت ۳۲۸ میفرماید: «مَا جَاعَ فَقِيرٌ إِلَّا بِمَا مُتِّعَ بِهِ غَنِيٌّ»؛ فقيري گرسنه نميماند جز به كاميابي توانگران.»
نظام تبليغاتي و رسانهاي كشور بهرغم هزينههايي كه ميشود نه تنها كارايي مطلوبي ندارد، بلكه شايد رنگ ضدتبليغ به خود گرفته است. صدا و سيماي كشور كه از پرهزينهترين نهادهای تبليغاتي است، اسلام را به گونهاي ترويج ميكند كه براي اصحاب خرد و ارباب معرفت و كثيري از عالمان دين ملالآور است. جهتگيريهاي سياسي و اخلاقي صدا و سيما بر اساس معيارهاي ملي و ديني نيست، صداهاي مختلف به گوش نميرسد. آزادي انديشه كه از شعارهاي نخستين انقلاب بود، در صدا وسيما كم رنگ جلوه مينمايد. در بخش خبررساني به گونهاي عمل ميشود كه اقبال به شبكههاي بيگانه رو به افزايش است.
در اين روزگار حساس بزرگترين سرمايهاي كه ميتواند نظام را از گزند حوادث حفظ نمايد، ايجاد همدلي و رافت ملي است. به يمن چهلمين سال انقلاب شايسته است از كساني كه به خاطر سليقههاي سياسي در حصر و حبس قرار گرفتهاند، رفع محدوديت شود و وفاق و اتحاد ملي به كشور باز گردد. وحدت ملي ميتواند ما را از هرگونه خطر خارجي مصون دارد. بايد سليقههاي گوناگون و نقدهاي دلسوزانه به رسميت شناخته شود و برای کسانی که در خارج ایران زندگی میکنند و خیانتی نکرده و شاکی خصوصی ندارند، برای برگشت به ایران عفو عمومی اعلام شود.
مجمع مدرسين و محققین حوزه علمیه قم با تاكيد بر اين چند پيشنهاد، در اين ايام مبارك از ملت ايران ميخواهد تا در راهپيمايي 22 بهمن حضور يافته و با يك وفاق ملي همبستگي خود را نسبت به نظام جمهوري اسلامي به دنيا اعلام دارند. حضور مردم در اين راهپيمايي براي اين است كه ما نسبت به شعارهاي نخست انقلاب يعني نه شرقي، نه غربي، آزادي و عدالت اجتماعي مبتني بر تعاليم اسلام، همچنان پاي بنديم و اصل را بر اين گذاشتهايم كه با حفظ تماميت ارضي خود، با همه ملل و نحل دنيا بر اساس صلح و آرامش زندگي كنيم. «والله يدعوا الي دار السلام» . (يونس: 25)مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم
۱۴/۱۱/۱۳۹۷