🔻🔻🔻 روشنفکران و علمای دینی هنوز تعریف شفافی از رابطه بین دین و ملیت و در عین حال تجدد و ملیت را ارایه نکرده‌اند و ما هنوز در حوزه ملت‌سازی در ابتدای راه هستیم.
🎙🎙🎙#داود_فیرحی
◽️(نشست"نظریه دولت در ایران؛ رویکردی آسیب شناختی")
🖊دولت مدرن، یک دولت بزرگ است چون سرنوشت افراد را از کودکی تا مرگ تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای مثال وقتی دولت ساعت را عوض می کند همه چیز زندگی ما را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
🖊نباید دنبال این باشیم که چه کسی حکومت می‌کند چرا که نهادها آدم‌ها را در چنبره خود اسیر می‌کنند. فارغ از اینکه چه کسی دولت را در دست دارد، ماشین دولت راه خود را می رود. ما دستگاه دولت را باز نکرده ایم و دولت هنوز برای ما یک جعبه سیاه است.
🖊دولت قدیم ما دمکراتیک نبود اما اقتدارگرا هم نبود. شاه قانونگذار نبود و دینداران قانون را تعیین می‌کنند و دینداران هم در حکومت نقش نداشتند. پادشاه مستبد می‌شد اما قانون را دیانت تعیین می کرد. دولت قدیم چنین دولتی بود و به لحاظ کمیت هم کوچک بود و دولت نگهبان بود نگهبان هم مالک نیست و فقط وظیفه نگهبانی دارد.
🖊 از مشروطه به بعد، شاهد تحول فکری مردم بودیم و از دوره مظفری، فکر ایرانی از معادله شاهی و دینی به مفهوم جدیدی به نام ملت توجه می‌کند. در این دوره با اینکه تا سال‌ها بعد، پادشاهان حکومت کردند اما اعتقاد به شاه از بین رفت و مفهومی به نام ملت جایگزین آن شد.
🖊در این دوره، پارادکسی ایجاد شد و دین که به حکومت شاهی عادت کرده بود با مفهوم جدیدی به نام ملت مواجه شد که نمی‌توانست تعریف جدیدی از آن بدهد. حتی روشنفکرترین علمای دینی مثل آیت الله مدرس هم تعریف دقیق و مدرنی از ملت نمی‌دهند و تنشی در این حوزه ایجاد می‌شود.
🖊در این دوره، مفهوم ملت جای مفهوم شاه نشست و لازم بود ضلع دیگر آن یعنی دیانت هم دچار تغییر شود اما چون دیانت، تعریف مدرنی از مفهوم ملیت نکرد، مشروطه با تله سیاسی و مشکلات متعدد و تنش‌های زیادی مواجه شد که تا حالا هم ادامه دارد. هنوز روشنفکران یا علما رابطه این دو مفهوم را شفاف نکرده اند و یا دین را حذف و یا ملیت را حذف کرده‌اند.
🖊 هنوز توضیح روشنی در قانون اساسی درباره تعریف ملیت نداریم، یکی از اندیشمندان می‌گوید ایرانی‌ها برای غلبه بر عقب ماندگی دنبال تجدد هستند. این در حالی است که توجه به ملیت به معنای ملی‌گرایی و بازگشت به میراث ملی و باستان‌گرایی است. نسبت ملیت و دین و نسبت ملیت با تجدد دو پارادوکس امروز ما هستند.
🖊در دوره ای به سمت ملیت رفتیم و باستان گرا شدیم که همین موضوع اسلام سیاسی را بیدار کرد و در این دوره، به تدریج مفهوم امت بر مفهوم ملت غلبه کرد. بر این اساس قانون اساسی کنونی ما ترکیب مبهم ضعیفی از ملت است و امت را برجسته کرده است و مکانیسمی برای تعریف ملت و امت نداشته است. جامعه ما گاهی این طرف است و گاهی آن طرف. هر دو مفهوم، آلترناتیو هم هستند. به همین خاطر هم وقتی انتخابات می‌شود انگار رژیم عوض می‌شود.
🖊در عین حال که مفهوم ملت دچار ابهام شده دین هم دچار همین ابهام است. دولت رانتی ایجاد شده و دولت مالیاتی نیست که دنبال جلب رضایت مردم است. دولت ملی به سمت بزرگ شدن میل دارد. دولت های فوق مدرن به سمت کوچک شدن است.
🖊در ایران هنوز شاهد دور اول تجدد هستیم و دولت بزرگتر می‌شود. دولتی که تمام ارکان تنفسی جامعه را در کنترل دارد و دولت به مردم وابسته نیست و مردم وابسته هستند. دولتی که به خاطر پارادوکس ها کج حرکت می کند. دولت به جای دولت نگهبان به دولت مربی تبدیل شده است.
🖊 ما باید رابطه دین و ملیت و تجدد و ملیت را تعریف کنیم. در ملت‌سازی هنوز در ابتدای راه هستیم. از زمان مشروطه، هر سال ابهام مفهوم ملت بیشتر شده و وظیفه روشنفکران این است که به جای پرداختن به کاندیداها، خود دستگاه دولت را بررسی کنند.
🌐https://eitaa.com/majmaqomh
