مهراب_صادق‌نیا
🔅 قدرت اخلاقی یا Moral power اصطلاحی‌ست در جامعه‌شناسی اخلاقی که بیان‌گر کیفیتی است در یک گروه اجتماعی که به آن گروه این امکان را می‌دهد تا در تصمیم‌های اخلاقی افراد اثر گذاشته و آن‌ها را به انجام یا ترک فعلی وا بدارد.
🔅 منبع قدرت اخلاقی، "پذیرش دیگران" است. به این معنا که فارغ از کیفیت یک گروه در عالم واقع، این جامعه است که بر اساس پذیرش مرجعیِت اخلاقی یک گروه، به آن قدرت یا اقتدار اخلاقی می‌دهد.
🔅 قدرت اخلاقی سه مؤلفه‌ی محوری دارد: ۱. نیّت صرفا اخلاقی؛ ۲. آگاهی اخلاقی، ۳. جایگاه اخلاقی. بر این اساس، یک گروه وقتی قدرت اخلاقی خواهد داشت که مردم در نیّت صرفا اخلاقی آن‌ها تردید نکنند، آگاهی و دانش اخلاقی آن‌ها را باور کنند، و نیز جایگاه اخلاقی آن‌ها را بپذیرند.
🔅 پرسش از قدرت اخلاقی را می‌توان نسبت به خانواده، معلمان، سیاست‌مداران، و یا هر گروه دیگری مطرح کرد؛ ولی این پرسش در باره‌ی روحانیان مهم‌تر و جدی‌تر است. چون اولا تراکم اخلاقی در نزد روحانیان بیش‌تر است. یعنی مردم انتظار زیست اخلاقی‌تری از آن‌ها دارند؛ و ثانیا روحانیان در همه ادیان بر اساس داشتن قدرت اخلاقی وجاهت و مشروعیِت پیدا می‌کند. به همین دلیل داشتن قدرت اخلاقی برای روحانیون اهمیِت بیش‌تری دارد.
🔅واقعیت آن است که در روزگار معاصر قدرت اخلاقی روحانیان کم است. هم تحقیقات این را نشان می‌دهند، و هم برخی شواهد بیرونی. برای نمونه وقتی روحانيان از نقش‌های سنتی خود فاصله گرفته و با استفاده از موقعیت‌هایی چون معلم آموزش و پرورش و یا عضو هیئت علمی دانشگاه و یا عقیدتی سیاسی برخی سازمان‌های دیگر می‌خواهد بیانیه‌های اخلاقی خود را به دیگران بیاموزد، معنای‌ش این است که متوجه شده‌اند اقتدار اخلاقی‌شان کافی نیست. و با وقتی نمی‌توانند با تکیه بر روش‌های سنتی خود، پوشش مورد نظرشان را در جامعه پیاده کنند، و به انواع دیگری از قدرت مثل قدرت قضایی، پلییس، و یا لایحه و قانون روی می‌آورند، بدین معناست که اقتدار اخلاقی کافی را ندارند. اگر روحانیان از اقتدار اخلاقی کافی برخوردار بودند نیازی نداشتند که از مجلس و پلیس و قوه‌ی قضائیه کمک بگیرند.
🔅 دلایل مختلفی بر کاهش قدرت اخلاقی روحانیان می‌توان بر شمرد. برای نمونه تشکیک مردم در نیت صرفا اخلاقی روحانیون؛ یا گسست ادراکی موجود بین روحانیون و نسل‌های جوان‌تر، پدید آمدن رقبای تازه؛ مثل علوم انسانی و فلسفه، و نیز افزایش و شتاب جابجایی اطلاعات در میان مردم و به دنبال آن افزایش خلاقیّت اخلاقی جامعه.
🔅 روحانیان باید با تکیه بر قدرت سنتی خود، و تجربه‌ی تاریخی‌اش به بازسازی قدرت اخلاقی خود همت کند و برای تعلیم اخلاق به امر سیاست و دولت تکیه نکند.
🌐https://eitaa.com/majmaqomh
