نگاه قشری در اسلامی‌سازی دانشگاه‌ها، باعث افت معنویت شده است

ایازی در گفت‌وگو با صدای آزاد به مناسبت سالروز تأسیس دانشگاه آزاد: وقت آن است که دانشگاه آزاد گام‌های بلندی در حوزه کیفیت بردارد
تلقی برخی از اسلامی کردن دانشگاه‌ها صورت‌سازی اسلامی و پرداختن به شعائر ظاهری است؛ اما آمار و ارقام نشان می‌دهد این فعالیت‌ها در هشت سال گذشته نه تنها نتیجه و جواب مطلوب نداده است، بلکه به افت معنوی و اخلاقی در دانشگاه‌ها منجر شده است.
تأسیس دانشگاه آزاد، کشور را از یک بحران جدی آموزشی و فرهنگی نجات داد
"سید محمدعلی ایازی” درباره جایگاه دانشگاه آزاد اسلامی در سیستم علمی، آموزشی و فرهنگی کشور، گفت: تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی در موقعیتی مطرح شد که دانشگاه‌های دولتی دیگر به هیچ وجه ظرفیت پذیرش دانشجو را نداشتند و از طرف دیگر تعداد شرکت‌کنندگان در کنکور به منظور ادامه تحصیل به طور مداوم رو به فزونی می‌گذاشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین "محمدعلی ایازی" در گفت‌وگو با "صدای آزاد"، با اشاره به زمینه ظهور دانشگاه آزاد، اظهار داشت: پیش از تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی، جوانان مشتاق تحصیل به خاطر محدود بودن فضای آموزشی با مشکلات خاصی درگیر بودند، چراکه از یک طرف نمی‌توانستند ادامه تحصیل بدهند و از طرف دیگر هزینه و امکاناتی نداشتند که به خارج بروند و بسیاری از جوانان از این جهت دچار بحران‌های مختلف آموزشی، فرهنگی و اجتماعی و گاه خانوادگی می‌شدند.
وی افزود: از طرفی دانشگاه‌های دولتی وقتی ظرفیت کمتری را می‌توانستند بگیرند، "فعال ما یشاء" شده بودند؛ هرجای دیگر هم وقتی رقابت وجود نداشته باشد، از پس آن می‌تواند تحکم و روابط ناسالم غیر علمی و بر اساس سازکارهای غیر منطقی به وجود بیاید که افراد می‌توانند برای جابه‌جا کردن و کم و کسر کردن و غیره از قدرت شخصی خودشان استفاده کنند.
امروز درصد بالایی از شاغلان عرصه تولید و صنعت، دانشگاه آزادی هستند
مدیر گروه رشته قرآن و حدیث دانشکده الهیات واحد علوم و تحقیقات ادامه داد: تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی در آن شرایط سخت و تنگنای شدید، نقشی کلیدی و راهگشا را ایفا کرد و توانست دانشجویان بسیاری را جذب و زمینه ادامه تحصیل آنها را در دانشگاه فراهم کند و با رقابتی که ایجاد کرد توانست تا حدی جلوی آن روابط ناسالم اخلاقی و غیرعلمی را بگیرد.
وی افزود: امروز بر همگان روشن است که بخش عظیمی از نیروهای اداری و نیروهایی که در تولید و صنعت ما مشغول فعالیت هستند را فارغ‌التحصیلان دانشگاه آزاد تشکیل می‌دهند که این به خودی خود بسیار حائز اهمیت است.
اکنون نوبت ارتقای کیفیت دانشگاه آزاد است حتی اگر به قیمت تعطیلی چند واحد و ادغام آنها در یک دانشگاه با امکانات ویژه تمام شود
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی ایازی، ضمن تقدیر از زحمات 30 ساله آقای جاسبی در مدیریت دانشگاه آزاد گفت: از سال‌های آغاز به کار دانشگاه آزاد، روزبه‌روز به توانایی و توسعه دانشگاه به لحاظ کمیت فضای آموزشی، جذب دانشجو و هم به لحاظ گستردگی جغرافیایی افزوده شده است و امکان تحصیل را برای بسیاری از جوانان در اقصا نقاط کشور حتی شهرهای کوچک و نزدیک به روستاها و شهرهای مرزی فراهم کرد؛ به طوری که در حال حاضر تعداد واحدهایی که دانشگاه آزاد دارد، چندین برابر دانشگاه‌های دولتی است. همین موضوع باعث شد خانواده‌ها مشکلاتی که از لحاظ عاطفی، تأأمین نیازهای مادی و رفت‌وآمد فرزندانشان برای تحصیل به دانشگاه‌های دوردست داشتند از میان برداشته شود و بتوانند در شهرهای نزدیک محل زندگی خود به تحصیل ادامه دهند.
وی همچنین درباره لزوم توجه به رشد کیفی دانشگاه آزاد ادامه داد: امروز لازم می‌نماید که دانشگاه آزاد در حوزه کیفیت نیز گام‌های بلندی بردارد، چراکه این دانشگاه به لحاظ کمی رشد خود را کرده و اکنون نوبت فعالیت‌های کیفی است. حتی اگر به قیمت تعطیل کردن چند واحد و ادغام آنها در یک دانشگاه با امکانات ویژه و گسترده برای پیشرفت اهداف کیفی تمام شود؛ چراکه آن امکانات کیفی است که می‌تواند به ارتقاء سطح علمی دانشجویان بینجامد و از این رهگدر می‌تواند استاندارهای آموزشی را برای اساتید و دانشجویان ارتقاء دهد تا مشخص شود که این امکاناتی که دانشگاه آزاد دارد از دانشگاه‌های دولتی بیشتر و بهتر است.
امیدواریم به جایی برسیم که مردم برای بهره‌گیری از کیفیت و سطوح بالاتر، دانشگاه آزاد را انتخاب کنند
ایازی تأکید کرد: از این رهگذر می‌توانیم به جایی برسیم که اگر مردم بخواهند تحصیل در سطح علمی بالاتر و کیفیت آموزشی بیشتر و حضور اساتید قوی‌تر و امکانات بیشتر را انتخاب کنند، مشتاق باشند که با پرداخت هزینه در دانشگاه‌های آزاد ادامه تحصیل دهند.
این مدرس حوزه و دانشگاه با اشاره به لزوم بازنگری به قوانین جذب دانشجو گفت: وقتی مردم برای ادامه تحصیل‌شان در دانشگاه آزاد هزینه می‌کنند، نباید همان قوانین و مقرراتی که در دانشگاه‌های دولتی حاکم است، در این دانشگاه هم پابرجا باشد و شاهد یک نوع سخت‌گیری و برخوردهایی باشیم که در دانشگاه‌های دولتی اعمال می‌شود؛ البته یک چارچوب کلی علمی وجود دارد، ولی اینکه بخواهد آن نوع سخت‌گیری‌ها و آن نوع محدودیت‌هایی را ایجاد کند که مانع از جذب یا ادامه تحصیل دانشجو شود، قابل قبول نیست. وانگهی باید روش های انتخاب شفاف و روشن باشد زیرا خود شفافیت بخشی از عدالت را تشکیل می دهد. جهت دیگری که می تواند به جذب دانشجویان بیشتر کمک کند فراهم کردن مقدمات پذیرش از ایجاد کلاسهای آموزشی قبل از کنکور ارشد و دکتری است. می توان بخشی از واحدهای غیر فعال را به این بخش اختصاص داد.
تلقی برخی از اسلامی کردن دانشگاه، صورت‌سازی اسلامی و پررنگ کردن شعائر ظاهری است
ایازی همچنین به پسوند اسلامی در نام دانشگاه آزاد اشاره کرد و درباره اسلامی کردن دانشگاه و برخی تصورات غلط در این زمینه گفت: من در مقدمه کتاب آزادی در قرآن اشاره کرده‌ام و اتفاقا مثالی که زدم درباره محیط‌های آموزشی مطرح کردم و آن مسئله تلقی ما از اسلامی کردن است. متأسفانه تلقی برخی از اسلامی کردن دانشگاه ظاهرسازی و شعاری اداره کردن و نوع دینداری افراد بی سواد دانسته اند. اسلامی کردن به تعبیر آیت الله هاشمی رفسنجانی اسلام فرهیختگان و نه اسلام مداحان است که ما صورت‌سازی اسلامی بکنیم و شعائر ظاهری را برای اسلامی کردن پررنگ کنیم؛ هرچند که بنده نیز با این اقدامات مخالف نیستم اما اعتقاد من این است که اسلامی کردن این نیست. اسلامی کردن آن است که ما بتوانیم توسعه ایمان و دینداری را نه به صورت مستقیم، بلکه به صورت غیرمستقیم گسترش دهیم و زمینه‌های جذب ایمانی را فراهم کنیم. فاصله نسل قدیم و جدید را کاهش دهیم. البته این معیارهای خاص خودش را دارد که نمونه این توسعه ایمان در جامعه را کاهش دروغگویی، تظاهر، ریا و نفاق است و از آن طرف ایجاد شوق و علاقه افراد نسبت به دین به صورت طبیعی است.
کانون‌هایی که اقدامات ظاهری در اسلامی‌ شدن را پیگیری می‌کنند بیشتر به دنبال اهداف خاص فردی، گروهی و حزبی خود هستند
وی افزود: ما اگر می‌خواهیم در حوزه اسلامی کردن فعالیت کنیم، نیازی نیست که زمینه ظاهرسازی‌ها را افزایش دهیم. این کارها در هشت سال گذشته بسیار انجام شده است؛ اما آمار و ارقام نشان می‌دهد که هم در جامعه و هم در دانشگاه‌ها افت معنوی و اخلاقی داشته‌ایم. درحالی که ظاهرا فعالیت‌های بسیاری هم در این زمینه انجام شده است؛ بسیار مقبرة الشهدا ساختند، چقدر مراسم برپا کردند و چقدر کاروان‌های مختلف راه‌اندازی کردند، ولی آیا این حرکات به لحاظ علمی و مطالعات میدانی، واقعا نتیجه و جواب مطلوب داده است؟ باز من تأکید می کنم در مقام بیان مخالفت با این کارها نیستم اما این کارها را روش توجه به معنویت نمی دانم. یا اینکه باید به دنبال راهکارهایی باشیم که به صورت غیرمستقیم در پی جذب و اثرگذاری باشیم. چراکه تنها این روش است که می‌تواند به توسعه ایمان و اخلاق در جامعه بینجامد.
محمدعلی ایازی ادامه داد: اتفاقا کانون‌هایی که به دنبال این کارهای ظاهری هستند بیشتر برای بسط و گسترش اهداف خاص فردی، گروهی و یا حزبی خود، فعالیت می‌کنند که آسیب‌های فراوانی در پی دارد؛ در درجه اول منجر به دو قطبی شدن دانشگاه می‌شود و در دانشگاه یک صف‌بندی و مرزبندی ایجاد می‌کند که ما معتقدیم که این قطب‌بندی کردن‌ها به ضرر حرکت علمی - آموزشی و در نهایتا دینی – معنوی در دانشگاه‌هاست.
بزرگترین شخصیت‌های تشیع در دوره‌های آزادی اندیشه و در مواجهه با شبهات دیگران رشد کرده‌اند
مدیر گروه رشته قرآن و حدیث دانشکده الهیات واحد علوم و تحقیقات، یکی از راه‌های مقابله با این جریان را ایجاد رقابت و فضای باز سیاسی در دانشگاه‌ها عنوان کرد و گفت: ما در تاریخ دین دیده‌ایم که هر دوره‌ای که این نوع آزادی وجود داشته، به نفع دین و در نهایت قوت ایمان تمام شده است. مثلا در قرن چهارم و پنجم که آل بویه که مسلمان و شیعه هم بودند، کرسی‌هایی هم برای مسیحیان، یهودیان و سایر مذاهب می‌گذاشتند. ولی بزرگترین دانشمندان ما مثل شیخ مفید، سید مرتضی، سید رضی، شیخ طوسی و بزرگان تشیع در آن دوران و آن مکتب پرورش یافته‌اند.
ایازی تصریح کرد: اتفاقا این بزرگان حاصل این نوع نگاه و فضای آزاد بوده‌اند که در مقابل صحبت‌ها و انتقادات مطرح شده از طرف آنها، با قدرت ایمانی و استدلال و منطقشان به نتیجه مطلوب می‌رسیدند و اینطور نبوده که از راه تهدید و ترساندن و ستاره‌دار کردن بخواهند ایمان ایجاد کنند.
وی ادامه داد: در این زمینه استاد شهید مرتضی مطهری در کتاب "پیرامون جمهوری اسلامی" همین موضوع را مطرح می‌کند و می‌گوید که من به رئیس دانشکده الهیات در زمان شاه نام نوشتم که بیایید برای مارکسیسم یک کرسی بگذارید و از بهترین اساتید این تفکر دعوت کنید، ما هم می‌آییم در دانشکده الهیات تا دیدگاه‌های یکدیگر را نقد کنیم. درحالی که ما در دانشکده‌های عمومی هم یک همچنین کاری نمی‌کنیم.
نباید فضای دانشگاه را تبدیل به یک فضای غیرآموزشی و غیرعلمی کرد
این مدرس حوزه و دانشگاه همچنین با اشاره به ضرورت فعالیت‌های تشکلی در دانشگاه‌ها و در میان دانشجویان، تأکید کرد: با تمام اعتقادی که به فعالیت‌های دانشجویی و به صورت مستقل در تشکلهای مختلف دارم، معتقدم نباید فضای دانشگاه را تبدیل به یک فضای غیرآموزشی و غیرعلمی کرد. باید دست دانشجو را برای فعالیت‌هایش باز گذاشت اما نباید فضای دانشگاه ماهیت اصلی خودش را از دست بدهد. طبیعتا افرادی یا جریاناتی با اهدافی غیرعلمی و غیرمنطقی، سعی در تخریب دانشگاه آزاد و برخی چهره‌های شاخص نظام دارند، که می‌بینیم از دیرباز این فعالیت‌های آنها به توفیقی دست پیدا نکرده است