بسم الله الرحمن الرحیم
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُون (الحجرات:10).
همانا مؤمنان برادر يكديگرند، پس بين برادرانتان اصلاح كنيد و تقواي الهي را پيشه نماييد؛ باشد كه مورد رحمت الهي قرار گيريد.
مردم ايران در انتخابات ریاست جمهوری در 24 خرداد 92 با حضور در پاي صندوق هاي رأي، حماسه اي تازه آفريدند، به شعار اعتدال رأي مثبت دادند و ادامه سياست هاي پيشين را به صلاح مملکت ندانستند. اين حضور حماسي كه حتي شامل افرادي كه نظام را هم قبول نداشتند مي شد، شرايط جديدي را براي كشور بوجود آورد، نگاه دنيا را به ايران تغيير داد و پيروزي هايي را براي ملت ايران به ارمغان آورد؛ به طوري كه صهيونيسم بین الملل را به نگراني و انفعال كشيد. دولت يازدهم بر اين اساس به صحنه آمد و با سياست هاي جديد و تعامل با دنیا، فعالیتش را آغاز کرد.
اما اقليتي كه هيچ تغييري را تحمل نمي كند، بر خلاف جريان عمومي كه كريمانه مسايل پيشين را كنار گذاشتند، باز به اختلاف افكني و همان مسايل گذشته مي پردازند، دم از فتنه مي زنند، از تریبون های رسمی اعتراضات سال 88 را فتنه می خوانند و این گونه وانمود می کنند که رأفت اسلامی شامل حال معترضین شد که به حصر آقایان مهندس میرحسین موسوی و حجة الاسلام و المسلمین کروبی و خانم زهرا رهنورد و زندانی شدن عده ای خلاصه گردید. گویا عمل آنان فتنه است. اسفبارتر اين كه با استفاده ابزاري از دين اين مسايل را به نام دين و از منظر دين مطرح مي كنند. لذا در يك نگاه اجمالي به قرآن، روايات و سیره معصومان (ع) به بررسی "فتنه" و حكم آن مي¬پردازیم تا حقيقت روشن شود.
"فتنه" در اصل به معناي داخل نمودن طلا در آتش براي تشخيص عيار آن مي باشد و در معاني مختلفي به كار رفته است؛ مانند: آزمايش، بلا، مصيبت، قتل، عذاب... . اين واژه هم براي خدا و هم براي مردم استفاده شده است. فتنه ای كه از طرف خداست بر مبناي حكمت، و فتنه ای که از سوي انسان صورت می گيرد، اگر منطبق بر فرامین الهی نباشد، نادرست و مورد مذمت است (المفردات، 623).
اين واژه 60 بار در قرآن به کاررفته است. در آيه 24 سوره ص از آزمايش الهي نسبت به حضرت داود به "فتنه" تعبير شده است (وَظَنَّ دَاوُدُ أَنَّمَا فَتَنَّاهُ). در سوره انفال آيه 28 اموال و اولاد "فتنه" دانسته شده است كه وسيله اي براي آزمايش انسان است (وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَ أَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ) و در آيه 10 سوره بروج آن را بر شكنجه اي كه صاحبان قدرت بر مؤمنان روا مي دارند، تطبيق داده شده است (إِنَّ الَّذِينَ فَتَنُواْ المؤْمِنِينَ وَ المؤْمِنَاتِ). در آيه 191 سوره بقره "فتنه" كه عبارت از شكنجه مؤمنان است از قتل بدتر دانسته شده است (الْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ)؛ و آيه 193 دستور داده است که مؤمنان از مظلومان دفاع کنند و با فتنه¬گران (که مشرک و شکنجه گرِ مؤمنان اند) مقابله کنند تا "فتنه" تمام شود (وَقَاتِلُوهُمْ حَتىَ لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ).
علامه طباطبایی (ره) ذیل این آیات سوره بقره می فرماید: با این آیات برای اولین بار دستور جهاد دفاعی با مشرکان مکه که سر جنگ با مسلمین داشتند، صادر شد (ترجمه المیزان، 2، 87)؛ و منظور از فتنه در آيه مورد بحث شرك به خدا و كفر به رسول و آزار و اذيت مسلمين است؛ همان عملى كه مشركين مكه بعد از هجرت و قبل از آن با مردم مسلمان داشتند... پس معناى آيه اين است كه عليه مشركين مكه كمال سختگيرى را به خرج دهيد، و آنان را هر جا كه برخورديد به قتل برسانيد، تا مجبور شوند از سرزمين و وطن خود كوچ كنند، همان طور كه شما را مجبور به جلاى وطن كردند، هر چند رفتار آنان با شما سختتر بود؛ براى اين كه رفتار آنان فتنه بود، و فتنه بدتر از كشتن است؛ چون كشتن، تنها انسان را از زندگى دنيا محروم مىكند، ولى فتنه مايه محروميت از زندگى دنيا و آخرت و انهدام هر دو نشأه است (همان، 89).
بدیهی است که این برخوردِ "مقابله به مثل"، با مشرکان مکه بود که به شدیدترین شکل مسلمانان را شکنجه و عذاب می کردند و آنان را مجبور به ترک دیار نمودند؛ و به معنای تحمیل عقیده بر آنان نبود. با این حال، وقتی پیامبر (ص) مکه را فتح کردند با این که برخی شعار انتقام سردادند اما آن حضرت فرمود بگویید: امروز روز رحمت و بخشش است (الیومُ یَومُ المَرحَمَة؛ شرح ابن ابی الحدید، 17، 272)؛ و فرمان عفو عمومی صادر کرد.
بنابراین آن چه جناب آقای جنتی در مقام امامت جمعه، و سخنگوی قوه قضائیه در مورد "فتنه" اعلام کردند با آیات قرآن هماهنگی ندارد. آقایان موسوی و کروبی و دوستانشان به نتیجه انتخابات 88 اعتراض داشتند و با توجه به شواهد و قرائن متعدد این اعتراض، بهانه تراشی برای ضدیت با نظام اسلامی نبود. آیا می توان کسانی را که عمرشان را برای برپایی احکام اسلام و عدالت اجتماعی و مبارزه با استکبار جهانی و صهیونیسم سپری نمودند و شکنجه ها کشیده و زندان رفته اند، به این اتهامات ناروا در زندان و حصر قرار داد؟ آیا این سخنان به مصلحت نظام است؟ آیا اعتراض "فتنه" است؟ در حالی که در قانون اساسی راهپیمایی های غیر مسلحانه که مخل مبانی اسلام نباشد مورد تأیید فقهای عظام و معمار انقلاب امام خمینی (ره) قرار گرفته و به رسمیت شناخته شده است؛ و حتی به تعبیر امام "تخطئه" هدیه الهی است. آیا قضایای کهریزک و مجتمع سبحان و کوی دانشگاه را معترضین بوجود آوردند یا تندروهایی که هنوز محترم و معزّز هستند؟ آیا جریان عاشورا را جوانان شیعه بوجود آوردند در حالی که مسیحی، بودایی و یهودی به امام حسین (ع) احترام می گزارد، یا همان کسانی که کارناوال عاشورا را درست کردند؟ متأسفانه اکنون کسانی از احکام شداد و غلاظ سخن می گویند که بعضی از آنان حتی یک سیلی برای اسلام نخورده اند و بر سر سفره آماده به ریاست نشسته اند.
مگر از امام صادق (ع) روایت نشده است که حکومت بنی امیه بر شمشیر و خشونت و زور بنا شده است و حکومت ما اهل بیت بر مبنای رفق و مداراست؟ (أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ إِمَارَةَ بَنِي أُمَيَّةَ كَانَتْ بِالسَّيْفِ وَالْعَسْفِ وَالْجَوْرِ وَأَنَ إِمَارَتَنَا بِالرِّفْقِ وَالتَّأَلُّفِ وَالْوَقَارِ...؛ الخصال، 2، 354). آیا سیره امام علی (ع) در حکومت این گونه بود؟ آن حضرت با این که معصوم بود از انتقاد استقبال می کرد (وَلَا تَظُنُّوا بِي اسْتِثْقَالًا فِي حَقٍّ قِيلَ لِي وَلَا الْتِمَاسَ إِعْظَامٍ لِنَفْسِي فَإِنَّهُ مَنِ اسْتَثْقَلَ الْحَقَّ أَنْ يُقَالَ لَهُ أَوِ الْعَدْلَ أَنْ يُعْرَضَ عَلَيْهِ كَانَ الْعَمَلُ بِهِمَا أَثْقَلَ عَلَيْهِ فَلَا تَكُفُّوا عَنْ مَقَالَةٍ بِحَقٍّ أَوْ مَشورَةٍ بِعَدْل؛ نهج البلاغة، خطبه 216). و با کوچکترین نارضایتی مردم از کارگزارانش، آنان را از منصب مربوط برکنار می کرد (إذا قَرَأتَ كِتابِي فَاحتَفِظ بِما فِي يَدَيكََ مِن عَملِنا حتى يَقدمَ عليكَ مَن يَقبِضُهُ مِنكَ؛ بلاغات النساء، 49). او خود را بالاتر از آن نمی دانست که اشتباه نکند، مگر این که خداوند حافظ او باشد (فَإِنِّي لَسْتُ فِي نَفْسِي بِفَوْقِ أَنْ أُخْطِئَ وَ لَا آمَنُ ذَلِكَ مِنْ فِعْلِي إِلَّا أَنْ يَكْفِيَ اللَّهُ مِنْ نَفْسِي مَا هُوَ أَمْلَكُ بِهِ مِنِّي؛ نهج البلاغة، خطبه 216). حتی در مقام دفاع، در جنگ های با ناکثین، قاسطین و مارقین، تا آنان دست به سلاح نبردند، اقدامی نمی کرد. در مورد خوارج با این که در نماز آن حضرت اخلال می کردند و نسبت کفر به حضرت می دادند، می فرمود: تا هنگامی که علیه ما شمشیر نکشیده اند حقوق آنان از بیت المال قطع نمی شود و از مسجد می توانند استفاده کنند؛ و کسی از آنان را زندان نکرد (لَا نَمْنَعُكُمْ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَنْ تُصَلُّوا فِيهَا وَلَا نَمْنَعُكُمُ الْفَيْءَ مَا كَانَتْ أَيْدِيكُمْ مَعَ أَيْدِينَا وَلَا نَبْدَؤُكُمْ بِحَرْبٍ حَتَّى تَبْدَءُونَا بِه؛ دعائم الاسلام، 1، 393). آن حضرت، حتی پس از کشتن برخی از یارانش، جلسات مناظره و استدلال تشکیل داد، تا این که عده زیادی از خوارج را از جنگ منصرف نمود (تاریخ الیعقوبی، 2، 92). چقدر به معاویه فرصت داد تا او را از سرکشی و جنگ برگردانَد (.نهج البلاغة، نامه های 6، 7، 9، 10).
اکنون استکبار جهانی برای بلعیدن منافع ملت ایران و به دست آوردن منابع عظیم نفت و گاز منطقه نقشه می کشد و عوامل منطقه ای با نظام جمهوری اسلامی به طور آشکار و نهان دشمنی می کنند. اما خوشبختانه در داخل، دولت جدید به ریاست جناب حجة الاسلام و المسلمین آقای دکتر روحانی از ابتدا خط مشی خود را از افراطیون جدا نموده است؛ گروه های اصلاح طلب نیز برای حفظ منافع ملی و پاسداری از اسلام عزیز در انتخابات شرکت نموده و مدافع او بوده اند. بنابراین، اکنون شرایط خوبی برای ایجاد وحدت ملی فراهم است. از این رو، مجمع مدرسین و محققین خواستار آن است که همه بر اساس آیه "إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ" عمل نماییم؛ و همان طور که حضرت علی (ع) در آخرین وصیت از قول رسول گرامی اسلام فرمود: اصلاح میان مردم از عموم نماز و روزه برتر است (صَلَاحُ ذَاتِ الْبَيْنِ أَفْضَلُ مِنْ عَامَّةِ الصَّلَاةِ وَالصِّيَامِ؛ نهج البلاغة، نامه 47) به آشتی ملی روی آوریم.
لذا ما از همه آنان که امکان انجام این توصیه و امر الهی را دارند (اعم از علما و مراجع عظام)، می خواهیم که برای اصلاح بین معترضین به انتخابات سال 88 و موافقین آن اقدام نمایند تا حصر و زندان فرزندان انقلاب پایان پذیرد و وحدت، یکپارچگی و انسجام بر جامعه اسلامی حاکم گردد.
وما التوفیق الا من عند الله
مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم
21/ 9/ 92
