بسم الله الرحمن الرحیم
نلسون ماندلا نماد مبارزه بدون خشونت علیه تبعیض نژادی است. مبارزه ای که با تحمل 24 سال زندان و 3 سال حصر خانگی، آزادی آفریقای جنوبی را به ارمغان آورد. "صبوری او در دوران مبارزه، بخشودن دشمنانش در دوران پیروزی و کناره گیری اش از قدرت در اوج قدرت" به شخصیت او عظمتی داد که در نوع خود الگوی سیاست معاصر شد.
حرکت های ممتاز و ماندنی ماندلا در راستای آموزه های اسلامی است: پیامبر اسلام تبعیض نژادی را که از روشن ترین مصادیق ظلم است نفی کرد و فرمود: "مردم از زمان آدم تا کنون مثل دانه های شانه اند. عرب بر غیر عرب و سرخ پوست بر سیاه پوست برتری ندارند مگر با تقوی "إِنَّ النَّاسَ مِنْ عَهْدِ آدَمَ إِلَى يَوْمِنَا هَذَا مِثْلُ أَسْنَانِ الْمُشْطِ لَا فَضْلَ لِلْعَرَبِيِّ عَلَى الْعَجَمِيِّ وَ لَا لِلْأَحْمَرِ عَلَى الْأَسْوَدِ إِلَّا بِالتَّقْوَى؛ الاختصاص، 341). گذشت از دشمنان هنگام پیروزی و رسیدن به قدرت، شیوه ای است که قرن ها پیش پیامبر اسلام با فتح مکه در پیش گرفت و روز پیروزی را روز رحمت و مدارا معرفی کرد (یا اباسفیان بل الیوم یوم المرحمة؛ ابن ابی الحدید، 17، 272)؛ و به فرمایش امام صادق (ع) عفو هنگام قدرت سنت پیامبران بوده است (الْعَفْوُ عِنْدَ الْقُدْرَةِ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلِينَ؛ مصباح الشریعة، 158). نداشتن حب مقام و توان کناره گیری داوطلبانه از قدرت نیز از ارزش های اخلاق اسلامی است و به فرموده پیامبر کسی که مردم را به سوی خود بخواند در حالی که در بین آنان دانا تر از او هست خدا روز قیامت به او نگاه نمی کند (فَمَنْ دَعَا النَّاسَ إِلَى نَفْسِهِ وَ فِيهِمْ مَنْ هُوَ أَعْلَمُ مِنْهُ لَمْ يَنْظُرِ اللَّهُ إِلَيْهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛ الاختصاص، 251). توصیه های اخلاقی اسلام توصیه هایی انسانی است که موجب رشد شخصیت و کمال انسان می شود و هر کس با هر آیینی به آن ها عمل کند در مسیر این تعالی قدم نهاده است. زنده نگه داشتن یاد نلسون ماندلا احیای شاهکارهای اخلاقی او در دنیای سیاست است.
رؤسای جمهور، نخست وزیران و مقام های بلند پایه نود و یک کشور روز 19 آذر در ژوهانسبورگ گرد آمدند تا در کنار مردم آفریقای جنوبی در مراسم یادبود این مرد بزرگ شرکت کنند. در این مراسم، جای بنیان گذار ایده گفت و گوی تمدن ها و چهره مقبول سیاسی در سطح بین الملل خالی بود که به سبب تنگ نظری ها نتوانست به عنوان نماینده دولت ایران شرکت کند. حضور حجت الاسلام و المسلمین سید محمد خاتمی در کنار مقام های کشورهای دیگر می توانست پیام آور وحدت ملی و سعه صدر سیاستمداران باشد و جایگاه ایران را در روابط بین الملل تحکیم کند.
مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم
20/ 9/ 92
