اخلاق مردم با اخلاق کارگزاران پیوند خورده است

یک استاد دانشگاه و حوزه راه‌های کنترل برخی بی اخلاقی ها در جامعه را توجه مسوولان به تقوی الهی، توجه جدی مردم به تکلیف امر به معروف و نهی از منکر و وجود احزاب و مطبوعات مستقل دانست و گفت: اخلاق مسوولان در جامعه با آنچه در آیات و روایات و سیره معصومین(ع) داریم فاصله دارد؛ مسوولان باید توجه کنند رفتار آنان بر روی مردم تأثیرگذار است از این رو برخی بی اخلاقی های مشاهده شده از سوی آنان سبب افزایش رفتارهای نامناسب در میان عموم مردم خواهد شد.
حجت الاسلام و المسلمین محمدتقی فاضل میبدی درگفتوگو با خبرنگار شفقنا(پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه)؛ عدم رعایت اصول اخلاق اسلامی از سوی کارگزاران را خطری برای جامعه دانست و اظهار کرد: در کتاب‌هایمان درباره اخلاق اسلامی و اخلاق کارگزاران حرف‌های بسیاری داریم؛ از جمله خطبه نامه امام علی(ع) به مالک اشتر، از این رو مسوولان باید سعی کنند اخلاق اسلامی را رعایت کنند. انسان زمانی که خود را از جهت قدرت و ثروت در مقام بالایی دید، طغیان می‌کند این مطلب به صراحت در قرآن آمده است، برای جلوگیری از چنین طغیانی باید راهکارهایی را مورد توجه قرار داد.
عمده فلسفه امر به معروف و نهی از منکر برای مسوولان یک کشور است
او به ضرورت امر به معروف و نهی از منکر از سوی مردم اشاره و افزود: اسلام توصیه‌های اخلاقی بسیاری دارد از جمله در نامه‌ امام علی(ع) برای مالک اشتر که به نکات و توصیه‌های اخلاقی بسیاری اشاره شده است. از سوی دیگر اسلام به مردم این حق را داده و تکلیف کرده که اگر مسوولان در مسوولیتی که به آن‌ها سپرده شده، خطا کردند با امر به معروف و نهی از منکر آن را گوشزد کنند. مردم باید توجه داشته باشند امر به معروف و نهی از منکر برخلاف ذهنیتی که دارند فقط مختص اعمال جزئی نیست بلکه عمده فلسفه امر به معروف و نهی از منکر برای مسوولان است، همانطور که امام علی(ع) در وصیت‌نامه خود به پسرانش فرمود: "امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید که اگر چنین کنید بدان شما بر شما مسلط می‌شوند" از این سخن و وصیتنامه امام علی(ع) مشخص است که امر به معروف و نهی از منکر برای انحرافات سیاسی است که در جامعه رخ می‌دهد.
امیرمؤمنان خود را در معرض انتقاد مردم قرار می‌داد
فاضل میبدی اظهار کرد: امام علی(ع) به عنوان خلیفه مسلمین خود را در معرض انتقاد قرار می‌دادند و می‌‌فرمودند: "مبادا شما فکر کنید که من خطا نمی کنم، به من مشورت دهید، راه نشان دهید، با من صحبت کنید" در حقیقت امیرمؤمنان از مردم کمک می‌‌گرفت تا خود را از خطا باز دارد.
احزاب و مطبوعات مستقل، زبان انتقاد مردم به مسوولان است
او یکی از راه‌های کاهش بی اخلاقی در جوامع را وجود احزاب و مطبوعات مستقل دانست و تصریح کرد: در دنیای امروز، امر به معروف و نهی از منکر در قالب احزاب و روزنامه‌های مستقل تحقق پیدا می‌کند؛ اگر در کشوری احزاب و مطبوعات جدی و مستقل وجود داشته باشد و در چارچوب قانون عمل کنند و خطاهای مسوولان از جمله خطاهای اخلاقی را به آنان گوشزد نمایند، مسلماً بسیاری از بی اخلاقی‌ها از بین خواهد رفت. متأسفانه در برخی جوامع، احزاب و مطبوعات مستقل وجود ندارد و جرأت حرف زدن به مردم کمتر داده شده، از این رو در چنین جوامعی بی‌اخلاقی‌های بسیاری در زمینه‌های متفاوت صورت خواهد گرفت.
اخلاق حقیقی فقط درست صحبت کردن نیست
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه گفت: اخلاق فقط بدین معنا نیست که مسوولان درست صحبت کنند، بلکه اخلاق حقیقی از تقوی الهی، مهار نفس، مهرورزی با مردم، پرهیز از غرور قدرت که مساله بسیار مهمی است، سرچشمه می‌گیرد؛ امام علی(ع) در تذکری به مالک اشتر فرمودند: "هر گاه از سلطه و قدرتی که در آن هستی در تو نخوت و غروری پدید آمد به عظمت ملک خدا پی ببر که برتر از توست." از این سخن به روشنی پیداست که امام علی(ع) درباره نگاه پدرانه مسوولان به مردم و همچنین توجه جدی آنان به توده‌های ضعیف سفارش و تأکید بسیاری داشته‌اند.
اجرای عدالت و محبت مورد توجه کارگزاران قرار گیرد
او اجرای عدالت و محبت را اصلی‌ترین و مهم‌ترین مساله اخلاقی دانست و افزود: این دو مساله در میان کارگزاران باید مورد توجه جدی قرار گیرد، همانطور که در کتاب‌های دینی و اسلامی نسبت به آنان سفارش بسیار شده است، اما گاهی انسان‌هایی در صحنه قدرت و سیاست پدیدار می‌شوند که تقوی الهی و اخلاقی، معرفت به مردم و بسیاری از تاکیدات اسلام در شخصیت و رفتار آنها ضعیف به نظر می‌رسد.
بی اخلاقی در میان کارگزاران سبب فراگیری آن توسط مردم می شود
میبدی لازمه پابرجایی یک نظام را وجود اعتماد متقابل میان مردم و مسوولان عنوان کرد و ادامه داد: بسیار زشت و ضد اخلاقی است که در نظامی مسوولان به هم توهین کنند و یکدیگر را به اختلاس و فساد متهم کنند، رواج این بی ‌اخلاقی‌ها از سوی مسوولان سبب می‌شود مردم از نظر اخلاقی دچار مشکل شوند. یک نظام سیاسی فقط به حاکمیت کارگزاران آن پا برجا نیست بلکه آنگاه پابرجاست که به مردم اعتماد داشته باشد و به آنان جرات حرف زدن دهد و همین سبب اعتماد مردم نسبت به نظام و مسوولان خواهد شد، اما اگر بین مردم و مسوولان اعتماد سلب شد اولین چیزی که فرو می‌ریزد، پایه‌های اخلاق است.
او اظهار کرد: هیچ قدرتی نباید از مردم به نفع خود استفاده کند و مردم را ابزاری برای رسیدن به منافع خود قرار دهد و زمانی که می‌خواهد قدرت خود را حفظ کند از حق، رأی و اراده ملت صحبت کند و همین که بر کرسی قدرت نشست مشکلات مردم، فاصله‌های طبقاتی، اقتصاد نا سالم، گرانی و تورم را به فراموشی بسپارد که همین مسائل سبب افزایش اعتیاد، طلاق، خودکشی به دلیل فقر و بسیار مسائل دیگر خواهد شد و در نتیجه پایه‌های اخلاق از بین خواهد رفت.
این استاد دانشگاه درباره نتایج گسترش بی اخلاق در یک جامعه گفت: باید توجه کرد گسترش بی اخلاقی در میان مردم سبب بی رحمی انسان‌ها نسبت به هم می‌شود، از این رو شاهد از بین رفتن صداقت و راستی، وفای به عهد، درست فروشی و گران نفروشی در جامعه خواهیم بود.
اخلاق مردم با اخلاق کارگزاران پیوند خورده
او به سخنی از پیامبر اکرم(ص) در مورد شباهت اخلاق مردم به حاکمان اشاره و اظهار کرد: پیامبر فرمودند: "اخلاق مردم به حکومت‌هایشان شباهت دارد تا به پدران و مادرانشان" این بدین معناست که اخلاق مردم با اخلاق کارگزاران پیوند خورده است اگر در میان مسوولان از جهت اخلاقی انحراف پیدا شد این انحراف طبیعتاً در توده های مردم هم اثر می گذارد، بنابراین رعایت و پایبندی به مسائل اخلاق از سوی کارگزاران ضروری است چرا که پایبندی آنان به مسائل اخلاقی سبب می‌شود تا مردم نیز اصول اخلاقی را رعایت کنند.
ادبیاتمان در راستای مدح یا تحقیر نباشد
فاضل میبدی در پایان گفت: استفاده از ادبیاتی درست برای صحبت کردن در جامعه ضروری است و همه رسانه‌ها در انتقال اخبار به مردم باید از ادبیات صحیحی استفاده نمایند و باید توجه داشته باشند ادبیاتی که همراه تحقیر و مدح باشد، جامعه را به فساد خواهد کشاند.