ابوالفضل موسویان در گفتوگو با شفقنا: امام باقر(ع) ترویج فرهنگ اسلامی را مقدم بر مباحث سیاسی میدانست/ الگو گرفتن از رفتارهای امامان در برخورد با مسائل مختلف ضروری است
عضو هیات علمی دانشگاه مفید قم تلاش امام باقر(ع) را بیشتر معطوف به غنای فرهنگ اسلامی دانست و گفت: تبیین وحی الهی، رسالت بزرگ امام(ع) بود، از این رو ایشان با توجه به شرایط حاکم بر آن زمان، از مسائل سیاسی کنارهگیری میکردند و مردم را با اصول و مبانی دینی آشنا میساختند.
حجت الاسلام و المسلمین ابوالفضل موسویان در گفتوگو با خبرنگار شفقنا (پایگاه بینالمللی همکاریهای خبری شیعه)، به اهمیت گسترش علوم دینی نسبت به مباحث سیاسی، در اندیشه امام باقر(ع) اشاره کرد و افزود: شرایط خاص سیاسی در دوره امام باقر(ع) موجب شد که امام(ع) بیشتر به سمت گسترش علوم و معارف اسلامی سوق پیدا کند و امام صادق (ع) در دوره بعد نیز روش ایشان را پیش گرفت.
او ادامه داد: بعد از واقعه کربلا و برخورد تندی که حکومت آن زمان با خاندان پیامبر داشتند، شرایطی پیش آمد که بنی امیه به تدریج ضعیف شد و دیگر آن قدرت سابق را نداشت، از طرفی قیامهایی علیه بنی امیه اتفاق افتاد که شرایط برای امام باقر و امام صادق(ع) به منظور گسترش فرهنگ، معارف و فقه اسلامی مساعد شد.
امام(ع) مباحث بسیار اساسی را در شناخت دین مطرح کرد
موسویان در ادامه به برخی از ویژگیهای امام باقر(ع) اشاره کرد و گفت: تا زمان امام باقر(ع) بسیاری از بحثهای علمی مطرح نشده بود و امام باقر تلاش میکردند همه مسائل را برای مسلمانان روشن کنند. از این رو ایشان لقب "باقرالعلوم" یعنی شکافنده علوم را داشتند، امام(ع) مباحث بسیار اساسی را در شناخت دین مطرح کرد و مردم را با مسائل مختلف دینی آشنا ساخت. بعد از ایشان امام صادق(ع) نیز به همین سمت رو آوردند و به مباحث اعتقادی و فقهی پرداختند. آثار روشن و صریحی که در اعتقادات و مباحث فقهی وجود دارد به این دو امام بزرگوار مربوط میشود، به همین جهت آنان را "صادقین" نیز میخواندند.
او تصریح کرد: در دوره امام باقر(ع) شروع حرکتهای سیاسی از جانب گروههای مختلف، برای کسب قدرت بود از این رو ایشان خود را از مسائل سیاسی کنار کشیدند و رسالت خود را ترویج و عمق بخشی به فرهنگ دینی و آشنایی مردم با اصول و مبانی دینی میدانست.
موسویان در مورد برخورد امام باقر(ع) با مسائل سیاسی آن دوره گفت: انگیزههای مردم برای از بین بردن حکومت بنی امیه متفاوت بود. مردم از ظلم بنی امیه به سطوح آمده بودند و از شرایط حاکم نیز برای متزلزل شدن بنی امیه استفاده می کردند، اما امام باقر (ع) احساس میکرد کسانی که خواهان از بین بردن حکومت بنی امیه هستند، هدفشان ایجاد یک حکومت اسلامی ناب پیامبری نیست، بلکه خواهان کسب قدرت هستند، از این رو بعد از بنی امیه، حکومت به دست "ابن العباس" رسید که ظلمهای این حکومت کمتر از بنی امیه نبود.
امام باقر (ع) با علم اینکه هدف مخالفان بنی امیه برقراری یک حکومت اسلامی نیست از مسائل سیاسی کنارهگیری و مباحث فکری و اسلامی را عمق بخشید
او اظهار کرد: افرادی که خواهان کسب قدرت بودند برای رسیدن به هدف خود از واقعه کربلا نیز سوء استفاده میکردند و به بهانه خون خواهی امام حسین(ع)، حکومت بنی امیه را محکوم و با آنها برخورد میکردند، با توجه به شناختی که امام باقر (ع) از این افراد داشتند و میدانستند که هدف آنان برقراری یک حکومت اسلامی نیست، از این رو از این مسائل کنارهگیری کردند و مباحث فکری و اندیشه اسلامی را عمق بخشیدند.
او به تربیت بسیاری از علمای بزرگ شیعی و سنی در دوره امام باقر(ع) اشاره کرد و افزود: بنی امیه و ابن العباس رقیبهای جدی خود را بنی هاشم میدانستند، لذا فشارهای بسیاری را در هر دوره بر آنان وارد میکردند، اما امام باقر(ع) در راه رسیدن به اهداف خود مستحکم بودند و مباحث علمی را آموزش میدادند و به فرهنگ اسلامی غنای عظیمی بخشیدند که از این جهت بزرگترین خدمت را به جهان اسلام کردند. در دوره امام باقر (ع) علمای بزرگی تربیت شدند، حتی بسیاری از فقهای بزرگ اهل سنت نیز در این دوره شکوفا شدند و بسیاری از آنها معترف هستند که نزد امام باقر (ع) و امام صادق (ع) شاگردی کردند.
ائمه با وجود مخالف بودن با ظلم، تشخیص میدادند شرایط برای به وجود آمدن حکومت درستی وجود ندارد
او به پایان قیام توسط امامان، بعد از قیام امام حسین (ع) اشاره و تصریح کرد: بعد از قیام امام حسین(ع) و واقعه عاشورا، شاهد قیام دیگری نبودیم، البته گاهی شرایط برای از بین بردن حکومت آن دوره به وجود میآمد، اما ائمه با وجود مخالف بودن با ظلم، تشخیص میدادند که شرایط برای به وجود آمدن حکومت درستی وجود ندارد. امامان مردم را نسبت به ظلمی که بر آنان میشد، آگاه میکردند و خود نیز مطیع ظالمان و ستمگران نبودند، اما در برخی از دورهها امامان شرایط را برای ایجاد حکومت مطلوب خود مناسب نمیدانستند.
الگو گرفتن از رفتارهای امامان در برخورد با مسائل مختلف ضروری است
او در پایان تاکید کرد: الگو گرفتن از رفتارهای امامان در برخورد با مسائل مختلف ضروری است و شرایط زمان حال را نمیتوان متعلق به دوره خاصی از امامان نسبت داد، اما انجام فعالیتهای فرهنگی در تمام دورهها لازم است و هیچ زمانی نمیتوان اهمیت این مسئله را خواه در دروه تحقق جامعه اسلامی و خواه در دوره طاغوت و ستمگران، کم دانست، از این رو مردم باید با مباحث اصیل اسلامی آشنا شوند.