آیت‌الله هاشمی رفسنجانی پیشنهاد کرد: حوزههای شیعه و سنی و دانشگاه‌ها به صورت علمی و منظم به تحصیل و تدریس مباحث اخلاقی بپردازند چون بعد میدانی وحدت از راه ترویج اخلاق تقویت می‌شود. به گزارش خبرنگار اعزامی مرکز خبر حوزه به بیست‌وسومین کنفرانس بین‌المللی وحدت، رییس مجلس خبرگان رهبری در سخنانی قرآن را سند مشترک همه مسلمانان عنوان کرد و گفت این کتاب عظیم داری رهنمودهای مهمی درباره اهمیت و راه‌های اتحاد است
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: عدم تقوا و هواهای نفسانی از عوامل مهم اختلاف است که با گسترش آموزه‌های اخلاقی باید آن را درمان کرد.
آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی تصریح کرد: نقاط اشتراک قرآن موجب اتحاد و همدلی و نقاط افتراق آن بین مذاهب اسلامی، زمینه مناسبی برای تحقیقات علمی است.
ایشان به ضرورت انسان‌سازی و تربیت شخصیت‌های فرهیخته در عرصه تقریب اشاره کرد و گفت: پیامبر نیز برای استقرار اسلام به تربیت انسان‌هایی که با مبانی آشنا بودند پرداخت و توانست جزیرة‌العرب را امت واحده کنند.
رییس خبرگان رهبری افزود: پرورش انسان‌های عالم و متقی موجب زمینه‌سازی برای اتحاد می‌شود.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه اخلاق قرآنی، متکفل بین علما و سیاستمداران است گفت: ما از لحاظ منبع در این زمینه از غنی‌ترین امت‌ها هستیم و درمان تمام سوء‌اخلاق‌ها در قرآن است.
ایشان از عدم توجه کافی حوزههای علمیه به اخلاق انتقاد کرد و گفت: اخلاق به طور علمی و تحلیلی و توجه به عوامل اخلاق و ضد اخلاق به طور رسمی در حوزه تدریس نمی‌شود، اگر چه به صورت جنبی وجود دارد و سودمند نیز می‌باشد.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه رکن وحدت‌بخش و آگاهی‌دهنده، اخلاق اسلامی است تصریح کرد بحث‌های اخلاقی بیشتر از آیات‌الاحکام است.
ایشان در بخش دیگری از سخنان خود به ویژگی‌های اجتهاد اسلامی پرداخت و تاکید کرد: اصول تمام مسایل مستحدثه امروز و آینده در قرآن وجود دارد و از اعماق زمین تا انتهای آسمان‌ها مورد بحث فقه است.
آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی گفت: خداوند برای یافتن فروع به ما اجازه اجتهاد و تفقه داده و اجتهاد حتی در زمان پیامبر هم وجود داشته است.
وی به سوء‌استفاده دشمنان از اختلافات اشاره کرد و اظهار داشت: دشمن سعی می‌کند از این طریق امت‌های اسلامی را رودرروی یکدیگر قرار دهد زیرا جهل و نادانی اختلافات را گسترش داده و تیغ آن را تیزتر می‌کند.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: اختلاف موجب شده جهان اسلام بسیاری از ظرفیت‌های خود را از دست داده و موجب بهره‌‌برداری دشمن از امکانات ما شده است.
ایشان یکی دیگر از ریشه‌های اختلاف را تعصب و افراطی‌گری میان مردم دانست و گفت: مرجع حل اختلاف در تمام نزاع‌ها وجود دارد و در زمینه‌‌‌های علمی، این حوزههای علمیه و علما متکفل امورند و در اختلافات مردم نیز دولت‌ها موظف می‌باشند.
وی با اشاره به توسعه علوم انسانی در دانشگاه‌ها گفت: امروز برای ایجاد وحدت به همدلی حوزه و دانشگاه نیاز داریم زیرا تفقه فقط در فقه نیست بلکه در کلام و سایر علوم نیز وجود دارد.
وی با بیان اینکه اجتهاد مکمل خاتمیت است تصریح کرد: اگر اجتهاد نبود نمی‌توانستیم از اصول زمان پیامبر احکام و فروع مورد نیاز جامعه را استخراج کنیم.
رییس مجلس خبرگان رهبری، آزاداندیشی را از ضرورت‌های اجتهاد دانست و گفت: آزاداندیشی عنصر اصلی اجتهاد است و قرآن هیچ وقت به ما نگفته چشم و گوش خود را بر روی مباحث علمی ببندید.
ایشان در ادامه، تعالی جهان اسلام را مدیون آزاداندیشی عنوان کرد و افزود: اسلام معتقد است اگر کسی با مطالعه و تحقیق به حقیقتی دست یافت می‌تواند آزادانه سخن خود را بیان کند.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: آزاداندیشی سبب می‌شود، بتوانیم از پیشرفت دیگران استفاده کنیم و امروز هم باید حوزه و دانشگاه پدیده‌های نو و مفید را رصد کرده و از آن بهره ببرند.
رییس مجلس خبرگان رهبری، بعد دیگر آزاداندیشی را رساندن صدای حقیقت به دنیا عنوان کرد و گفت: امروز پیشرفت رسانه‌ای دنیا بستر مناسبی برای این کار است.
ایشان آزاداندیشی موجود در جهان اسلام را ناکافی دانست و گفت: مراکز علمی کشورهای اسلامی باید در گام اول فضای آزاداندیشی را ایجاد کرده و در مرحله بعد این مسئله را در بعد بین‌الملل ادامه دهند.
آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی احتجاجات موجود در تاریخ اسلامی را از جمله نشانه‌های آزاداندیشی دانست و گفت: برجسته‌ترین علمای ما با تدوین کتاب‌های علمی سبب تعالی می‌شوند.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه هیچ دینی به اندازه اسلام برای عقل ارزش قایل نشده اظهار داشت: باب نخست بیشتر کتاب‌های حدیثی و روایی شیعه مربوط به عقل و علم است.
ایشان تعصب بی‌جا را موجب اختلاف دانست و گفت: البته انسان نسبت به حقایق یک نوع تعصب دارد و یکی از نیازهای امروز مجامع علمی اسلامی احتجاج بین علما است و علمای سلف در این زمینه موفق بودند و ما هم باید در این زمینه تلاش بیشتری کنیم.
وی گفت: جهان اسلام با توجه به امکاناتی که دارد می‌تواند قوی‌ترین‌بخش دنیا باشد ولی متاسفانه برخلاف خواست صریح قرآن، اسلام و عقل هنوز دچار اختلافیم.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تصریح کرد: اتحاد در جهان اسلام وجود دارد ولی باید بیشتر از گذشته حول محور وحدت تلاش کنیم.
رییس مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه اختلاف و تفرقه در تمام ادیان وجود دارد اظهار داشت: از مسلمانان و مجامع اسلامی به خاطر تاکیدات صریح قرآن پیرامون وحدت انتظار بیشتری می‌رود.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام یکی از عوامل اختلاف را عدم تقوی دانست و گفت: اختلافات مسلمانان بدون درمان نیستند، مسایل فقهی و عقیدتی با گفت‌وگو قابل تفاهم و حل است.
ایشان افزود: راه‌حل اختلافات عقیدتی، گفت‌وگو بین صاحب‌نظران علم کلام است و مردم در این زمینه پیرو علما هستند.
آیت هاشمی‌رفسنجانی یادآور شد: نمی‌شود اختلاف نباشد و تفاوت نظر در طبیعت انسان قرار داده شده و اگر به نزاع کشیده نشود مضر نیست.
وی در ادامه به مسئله غزه اشاره کرد و گفت: تنها جرم این مردم دفاع از وطن بود و حتی مجامع مسیحی به این مسئله اعتراف کرده‌اند در یمن نیز مسلمان‌ها دچار درگیری شده و دشمن تماشا می‌کند و این اختلافات اصلاً با فضای وحدت سازگاری ندارد.
ایشان یادآور شد: متاسفانه برخی با نیت جهاد دست به تفرقه می‌زنند و فکر می‌کنند با کشتن برادران دینی خود به بهشت می‌روند.
ایشان به سابقه درخشان تفکر وحدت در انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: امام نور وحدت را در جهان ظلمت تاباند و امروز هم مقام معظم رهبری با تاسیس مجمع جهانی تقریب مذاهب این راه را ادامه داده‌اند.
وی در پایان از مجمع تقریب برای برگزاری شکوهمند کنفرانس بین‌المللی وحدت تشکر کرد و گفت: آیت‌الله تسخیری یکی از مهمترین مسئولیت‌ها را در اتحاد و دوری از تفرقه بر عهده دارند و نشاط و تلاش ایشان نتایج مثبتی در بر داشته است.
