آرمان: از وقتي بحث ثبتنام و انصراف از دريافت يارانهها در رسانهها منتشر شده است، نشريات اصلاحطلب ازجمله آرمان سعي كردند با انتشار نظرات اقتصاددانان برجسته ايراني مشكلات احتمالي ثبتنام در مرحله جديد دريافت يارانهها را به مردم گوشزد كنند. با اين حال سرمقالهنويس مشهور كيهان روزنامههاي اصلاحطلب را به فراموش كردن بحث يارانهها متهم كرده و بر اساس استدلالهاي خود نتيجه گرفته كه مردم به خاطر بياعتمادي به دولت حسن روحاني حاضر به انصراف از دريافت يارانه نقدي نشدهاند. درباره آسيبشناسي ثبتنام مردم در مرحله جديد يارانهها با حجتالاسلام والمسلمين مسعود اديب، استاد حوزه و دانشگاه به گفتوگو نشستيم که در ادامه میخوانید.
ثبتنام زياد در مرحله دوم هدفمندي يارانهها بهمعناي شكست سياستهاي دولت و از دست رفتن پايگاه اجتماعي آن است؟
ثبتنام مردم در مرحله دوم هدفمندي يارانهها كمترين ارتباطی با ميزان اعتماد آنها به دولت ندارد و اين ملاك درستي براي سنجش ميزان اعتماد مردم به دولت نيست. بهنظرم بايد به مردم اين «حق» را داد كه دولت و رئيسجمهور را دوست داشته باشند و به آنها اعتماد كنند اما به توصيه آنها براي انصراف از دريافت يارانه عمل نكنند و بر اساس مشكلات اقتصادي كه در زندگي شخصي خود دارند از دريافت يارانه انصراف ندهند.
دولت در اجراي مرحله جديد هدفمندي يارانهها موفق شد؟
واقعيت اين است كه دولت در رسيدن به اهداف خود در اين مرحله به موفقيت كامل نرسيد و خود دولت هم در اين مساله موثر بود اما اين بهمعناي عدم اعتماد نيست.
دولت بايد چه روشي را در اجراي مرحله جديد هدفمندي يارانهها بهكار ميگرفت؟
دولت اگر در بحث يارانهها به شيوه شفافتري عمل ميكرد شايد نتيجه بهتري به دست آورده بود. دولت در اين مرحله ميتوانست عملكرد بهتري داشته باشد. سابقه بيمه و تاميناجتماعي و بهزيستي همه مردم دراختيار دولت است تا با فراغ بال بتواند دادههاي اطلاعاتي خود را تحليل كند. از طرفي ديگر مفاهيمي مثل «نيازمندي» هنوز براي اقشار مختلف تعريفهاي متفاوت دارد. يك نفر نيازمندي را هزينه تهيه نيازهاي روزانه ميداند و ديگري نيازمندي را ثبتنام فرزندش در مدرسه غيرانتفاعي تعريف ميكند. با اين تعدد تعاريف تلقي عموم اين نيست كه يارانه يك صدقه اجتماعي باشد و بنابراين مردم از دريافت يارانه ناراحت و پشيمان نخواهند بود.
چرا انصراف از دريافت يارانهها به اندازه پيشبينيها نبود؟
مردم نميدانند كه اگر از دريافت يارانه انصراف دهند شرايط جامعه به كدام سو ميرود. از طرفي ديگر فقط قوه مجريه نيست و قواي ديگر نيز در بهبود يا تغيير اوضاع تاثيرگذارند و اگر اين نهادها در مساله هدفمندي يارانهها همكاري لازم را نداشته باشند اين مساله به نتيجه نميرسد. وقتي مردم ميخواهند از دريافت يارانه انصراف دهند به تاريخچه رفتارها رجوع ميكنند. از طرفي ديگر افراد مشهوري به عنوان مفاسد اقتصادي آن هم با ارقام زياد و قابل توجه معرفي ميشوند اما كمتر واكنشي در برابر اين افراد وجود دارد و تاكنون خاطيان به مجازاتي كه جامعه انتظار دارد، نرسيدهاند.
سرمقالهنویش کیهان نتیجه گرفته دليل عدم انصراف مردم از دريافت يارانه كاهش محبوبيت روحاني و دليل كاهش محبوبيت وي، استفاده از نيروهاي اصلاحطلب در مديريت اجرايي است.
دكتر روحاني از بدو تشكيل كابينه سعي كردند بهترين افراد را از ميان جناحهاي مختلف سياسي ايران براي حضور در كابينه دعوت كنند و نيروهاي اصلاحطلب با تجربه و نخبه اصلاحطلب نيز با همين ديدگاه همكاري با دولت را شروع كردند. استفاده از نيروهاي اصلاحطلب و افرادي كه طي هشت سال حضور اصولگرايان در امور اجرايي از ظرفيت و استعدادشان استفاده نميشد، باعث شد اعتماد مردم به اين دولت بيش از پيش باشد و روحاني محبوبيتي بيش از روز انتخابات داشته باشد و اگر حاميان دولت قبل نگران از دست رفتن محبوبيت از دست رفته دولت هستند، با برگزاري يك نظرسنجي در سالگرد انتخابات، ببينند كه راه روحاني چقدر ميان مردمي كه به او راي دادند و ندادند محبوبيت كسب كرده است.